Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
stanowiąfundamentstosunkówmiędzynarodowych.Niemożnazatempisaćoele-
mentachciągłościizmianywpolitycezagranicznejpaństwa,wyzwaniachizagro-
żeniachdlabezpieczeństwanarodowegoimiędzynarodowegowdwóchpierwszych
dekadachXXIw.czyuwarunkowaniachiewolucjiładuświatowego4bezodniesienia
się(przypomnienia)iwyjaśnieniapodstawowychterminów,którymiposługiwaćsię
będąposzczególniAutorzyniniejszejpracyzbiorowej.
Należyzatemjużnawstępiewskazać,iżartykułtenmacharakterczystoteoretycz-
ny,ajegocelemjestpróbasyntezyiprzybliżeniawybranychterminówzzakresuteorii
stosunkówmiędzynarodowych(politykizagranicznejpaństwa),będącychpowszech-
nieobecnymitakwpolskiej,jakizachodniejliteraturzeprzedmiotu.
Pojęciepolitykizagranicznejpaństwa
NiemożnaniezgodzićsięzesłowamiJackaZiemowitaPietrasia,którypisał,iżnsym-
bolamipolitykizagranicznejodwiekówsą:dyplomatałagodnieprzekonującydoswych
racjiorazgenerałszykującywojskowceluwymuszeniaustępstw”5.Współczesnerozu-
mienieterminupolitykazagranicznapaństwa,mimoiżwydajesiębrzmiećniecoina-
czej,tojednakzasadniczoskupiasięnadwóchaspektach:hardpowerisofpower.
Hardpoweropierasięnazdolnościdowymuszanianainnympodmiocieoczeki-
wanegoprzezdanepaństwodziałania,poprzezwykorzystaniewpolitycezagranicznej
instrumentówsiłowych.Sofpoweroznaczazdolnośćdooddziaływanianainnepod-
miotypoprzezswojąatrakcyjnośćkulturową,polityczną,ekonomiczną,azatembez
sięganiadoprzemocy,przymusuczystosowanianprawasilniejszego”.JosephS.Nye
stawiałtezę,żewspółcześnietowłaśniesofpowerstałasięinstrumentemowielebar-
dziejskutecznymwrelacjachmiędzypaństwowych,atymsamymwkreowaniuireali-
zowaniucelówpolitykizagranicznejpaństwa6.
Odnoszącsięzatemdopróbzdefiniowaniapojęciapolitykizagranicznej,należy
stwierdzić,iżnagrunciepolskiejnauki,wteoriistosunkówmiędzynarodowych,domi-
nujądefinicje,zgodniezktórymipolitykazagranicznapaństwaodzwierciedlaintere-
synarodowe,racjęstanuorazinteresywewnątrzpaństwowychgrupspołecznych.Jak
bowiempisałRyszardZięba,pomiędzypolitykąwewnętrznąizagranicznązawszepoja-
wiająsięsprzężeniazwrotne,cooznacza,żepolitykazagranicznafunkcjonujejakointe-
4H.Kissingertwierdził,iżnigdynieistniałprawdziwieglobalnynporządekmiędzynarodowy”,zaśwspół-
czesny(nglobalnyobecniesystemwestfalski”)zmierzadookiełznaniaanarchistycznejnaturyświatapoprzez
narzucenierozległejsiecipowiązańmiędzynarodowychorazstrukturorganizacyjnychiprawnych,atakże
akceptowanychpowszechniesposobówrozwiązywaniasporówczyprowadzeniawojen.Systemtenobejmuje
wszystkieregionyikultury;H.Kissinger:Porządekświatowy.Przeł.M.Antosiewicz.Wołowiec2016,s.9-14.
5J.Z.Pietraś:Politykazagranicznapaństwa.W:Współczesnestosunkimiędzynarodowe.Red.T.Łoś-
-Nowak.Wrocław1997,s.52-53.
6J.S.NyeJr.:SofPower.Jakosiągnąćsukceswpolityceświatowej?.Przeł.J.Zaborowski.Warszawa2007,
s.34-51.
