Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
Neorealizmineoliberalizm
Państwoaktywnierealizujezałożonecelewkażdorazowowybieranym,pożądanym
wdanymmomencieaspekciebądźstrefiezewnętrznejwobecpaństwainiezależnej
odjegowewnętrznejstruktury,rzeczywistościmiędzynarodowej,będącejzarazem
strukturąwielosektorową,wielopłaszczyznowąiwieloaspektową.Postrzeganierze-
czywistościmiędzynarodowejwywierawpływnastawianecele,azwłaszczanaich
hierarchiczność.Fakttenjestnajwyraźniejwyeksponowanywodmiennympostrze-
ganiuznaczeniaorazzałożeńpolitykizagranicznejprzezzwolennikówdwóchgłów-
nychnurtówteoretycznegoujmowaniarzeczywistościwstosunkachmiędzynarodo-
wych:neorealistycznegoorazneoliberalnego73.
Podejścieneorealistyczne,którenarodziłosięgłówniewStanachZjednoczonych,
koncentrujesięnasystemiemiędzynarodowymijegostrukturze.Wewnątrzneoreali-
stycznegopodejściamożnawskazaćkilkanurtów,zktórychnajważniejszepozosta-
ją:realizmstrategicznyTomasaSchellinga,neorealistycznateoriastabilnościJohna
MearsheimeraorazneorealistycznawizjaKennethaWaltza(TeoryofInternational
Politicsz1979r.)74.Neorealistycznapercepcjapolitykizagranicznejskoncentrowana
jestprzedewszystkimnautrzymującejsięrywalizacji;ujmowaniupolitykizagranicz-
nejjakodziałaniacelowego,mającegowswymwymiarzeposzerzaniestrefywpły-
wówiautonomii75;pesymistycznejwizjinaturyludzkiej(teoriaHansaMorgenthau’a);
przekonaniu,żestosunkimiędzynarodowemającharakterkonfliktowy,zaśkonflik-
tymiędzynarodowerozwiązujesięostateczniezapomocąwojny;respekciedlabez-
pieczeństwanarodowego,obronieinteresunarodowegoiprzetrwaniapaństwaoraz
sceptycyzmowicodoszansnapostępwpolitycemiędzynarodowej,którawkoncep-
cjirealistycznejpostrzeganajestprzedewszystkimjakonpolitykasiły”(powerpolitics)
iarenanieustannejrywalizacjiikonfliktów76.Wpodejściutymdominujekonieczność
permanentnegościeraniasięinteresównarodowychposzczególnychpaństw.Interes
narodowytozarównowartośćfundamentalna,jakipodstawowyczynnikmotywa-
cyjny.Dlazwolennikówneorealistycznejwizjipolitykizagranicznejpojęciatakiejak
prawaczłowieka,ochronaśrodowiskanaturalnego,uczciwośćisprawiedliwośćnie
powinnyodgrywaćwiodącejroliprzypodejmowaniudecyzjipolitycznychiprowa-
dzeniupolitykizagranicznej.Wojna,militaryzacja,poszerzaniezdolnościtechnolo-
gicznychipracenadnowymirodzajamibronistanowiąakceptowalnyśrodekdlaosią-
gnięciazałożonychstrategicznychcelów.Neorealistyczniliderzypaństwmusządążyć
doprowadzeniapolityki,którabędzieostateczniewzmacniaćichpotęgę,aosłabiaćsiłę
73I.L.Horowitz:IdeologyandutopiaIntheUnitedStates1956-1976.London-Oxford-NewYork1977,
s.133-179.
74S.Burchill:Realizmineorealizm.W:Teoriestosunkówmiędzynarodowych.Red.S.Burchilletal.
Przeł.P.Frankowski.Warszawa2006,s.120-129;R.Jackson,G.Sørensen:Wprowadzeniedostosunków
międzynarodowych.Teorieikierunkibadawcze.Przeł.A.Czwojdrak.Kraków2006,s.72-95.
75W.Polk:Sąsiedziiobcy…,s.322.
76R.Jackson,G.Sørensen:Wprowadzeniedostosunkówmiędzynarodowych…,s.70.
