Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewolucjazewnętrznychuwarunkowańpolskiejniepodległości
31
niepodległościbędzienogniskować”myślidziałaniapolskiejpolitykiidyplomacji
przezcałyokresIIRzeczypospolitej.
Wziętawgeopolitycznenkleszcze”Polskapróbowałaróżnychrozwiązań,które
mogłybyzapewnićjejbezpieczeństwo.Swojedziałaniaadaptowaładozmieniających
sięokolicznościimożliwości,któreonestwarzały.Możnawskazaćtrzypodstawowe
odpowiedziWarszawynaewolucjęzewnętrznychuwarunkowańpolskiejniepodległo-
ściwtamtymczasie.WpierwszychlatachpoWielkiejWojnie,kiedyLigaNarodów
budziłanadzieje,aNiemcyiRosjaSowieckabyłyjeszczewzględniesłabe,dyplo-
macjapolskastawiałanarozwiązaniawielostronne,któreoferowałsystemLigioraz
klimatmiędzynarodowytamtegoczasu.StądpolskaaktywnośćnaforumLN,choć
samPiłsudskiniemiałdoniejzaufania.Wtympierwszymokresiepróbowanojeszcze
urzeczywistnićideefederalizmu(wodniesieniudonarodówsąsiadującychzPolską
odwschodu)orazMiędzymorza;próbyszybkozakończyłysięfiaskiem11.Drugą
zpodstawowychodpowiedzibyłapróbawpisaniasięwlogikęgrytoczonejprzez
mocarstwawzdłużosihoryzontalnejeuropejskiejgeopolityki,toznaczywciągnięcia
FrancjiiWielkiejBrytaniiwpolitykęrównoważeniaNiemieciblokowaniaZwiązku
Sowieckiego.ZawodemdlaWarszawyokazałasięzwłaszczakunktatorskainiejasna
politykaParyża,który-jakuważano-traktowałPolskęinstrumentalnie.Okresod
LocarnopodojścieHitleradowładzy(słabareakcjaParyżaiLondynunatowydarze-
nie)przekonałpolskiekierownictwopaństwoweoniskiejwiarygodnościmocarstw
zachodnichjakoewentualnychsojusznikówigwarantówniepodległościPolski12.
ZmianyzachodzącewbezpośrednimśrodowiskumiędzynarodowymPolskiskłoniły
Warszawęwpierwszejpołowielat30.dopołożenianaciskunatrzecisposóbzapew-
nianiasobiebezpieczeństwaiobronyniepodległości.Nastąpiłoprzejścieodnścisłej
neutralnościpomiędzyNiemcamiaRosją”(Piłsudskiw1926r.)doaktywnejpolityki
równegodystansuwobectychmocarstw,coczynionotakżepodhasłempotrzebynieza-
leżnościpolitykizagranicznej(odmocarstwzachodnich)
13
.Dojejnarracjiwkradłysię
tonymocarstwowo-godnościowe,ahasłempolitykiJózefaBecka,któryjakozaufany
Marszałkazostałwyznaczonydoprowadzenianowegokursuwpolitycezagranicznej,
byłysłowanniconasbeznas”.Ostatecznie,stałosiędokładnieodwrotnie.Jednakna
krótkoudałosiępoprawićstosunkizNiemcamiHitleraizeZwiązkiemSowieckim,
anawetzawrzećporozumieniaonieagresji,conieuchroniłoIIRzeczypospolitejod
wiadomegokońca.NależysięwtymmiejscuzgodzićzopiniąPiotraWandycza,który
11
Z.Zaporowski,FederalizmJózefaPiłsudskiego1918-1922,w:W.Paruch,K.Trembicka(red.),
ŚwiatwokółRzeczypospolitej.Problematykazagranicznawpolskiejmyślipolitycznejwpierwszejpołowie
XXwieku,WydawnictwoUniwersytetuMariiCurie-Skłodowskiej,Lublin2007.
12
G.Labuda,W.Michowicz(red.),HistoriadyplomacjipolskiejX-XXw.,WydawnictwoSejmowe,
Warszawa2003,s.484-496.
13
Zob.świetnytekstW.Parucha,Piłsudczykowskakoncepcjapolitykirównowagi(1926-1939):prze-
słanki,założenia,składniki,ewolucja,w:W.Paruch,K.Trembicka(red.),ŚwiatwokółRzeczypospolitej…,
op.cit.
