Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NiemiecizakończeniuwojnywEuropie(...)przystąpidowojnyprzeciwkoJaponii
ubokupaństwsprzymierzonych”.Zobowiązanietoobwarowanezostałojednak
następującymiwarunkami:
utrzymaniestatusquowMongolskiejRepubliceLudowej;
przywrócenieRosjidawnychpraw,pogwałconychprzezJaponięwnastępstwie
jejnapaściw1904r.toznaczyzwrotpołudniowegoSachalinaiprzyległych
wyspRosji,umiędzynarodowienieportuDairen,wydzieawienieZSRRPort
Arthurnabazęmorską.
JednocześnieZSRRżądałodstąpieniamuWyspKurylskichorazumożliwienia
zawarciapaktuprzyjaźniiprzymierzazrządemnarodowymChin.Ponadto
oczekiwał,żeeksploatacjaliniikolejowychdającychdostępdoportuDairen
prowadzonabędzieprzeztowarzystwomieszane,chińsko-radzieckie.
ZainteresowanieUSAwłączeniemsięZSRRdowojnyprzeciwkoJaponii
podyktowanebyłoobawąAmerykanów,popartąopiniamiekspertówwojskowych,
żewinnymprzypadkuwojnazJaponiąmożepotrwaćjeszczedo1949r.ipochłonąć
okołomilionaamerykańskichofiar.
Gdybychciećsformułowaćzdzisiejszejperspektywyopinięcharakteryzującą
konferencjęwJałcie,należałobystwierdzić,żebyłatodemonstracjajedności
ispoistościWielkiejTrójki,bardziejjednakwymuszonapotrzebamitrwającejjeszcze
wojnyprzeciwkoNiemcomiJaponiiniżopartanawspólnejwizjipowojennejEuropy
iświata.Byłatojednocześniekonferencjadalekoidącychkompromisów,które
zawieranowimięutrzymaniatejpozornejjedności,zpełnąświadomością,
żeznacznaichczęśćniedoczekasięnigdyrealizacji.Chodzizwłaszcza
orozwiązaniaproponowanewDeklaracjiowyzwolonejEuropiedlacałejEuropy
ŚrodkowejiWschodniej,wtymszczególniedlaPolski,jakrównieżzapowiedzi
dotyczącychpowojennejwspółpracykoalicjantów.
UzgodnieniazJałtywnajszerszymzakresiezostałyzrealizowanewodniesieniu
doNiemiec.WstosunkudoPolskiwypełnionojetylkowsprawachterytorialnych.
WcałościwykonanezostałydecyzjeWielkiejTrójkidotycząceutworzenia
OrganizacjiNarodówZjednoczonych.
Zaskoczeniemiprzyczyną„uczuciagłębokiejirytacji”Francuzówbyło
niezaproszenienakonferencjęjałtańskądeGaulle’a,premieraTymczasowegoRządu
RepublikiFrancuskiej.OwynikachkonferencjiFrancjazostałapoinformowanajuż
12lutego1945r.,abyłyonedlaFrancjiniezwyklekorzystne.Otrzymałastrefę
okupacyjnąwNiemczechorazmiejscewSojuszniczejRadzieKontroliNiemiec.
Zaproponowanojejtakżewłączeniesiędogrupypięciupaństwzapraszających
nakonferencjęzałożycielskąONZwSanFrancisco.Byłotorównoznaczne
zprzyznaniemjejstałegomiejscawRadzieBezpieczeństwaONZ,azatem
odzyskaniempozycjiwielkiegomocarstwa.DeGaulleuznałznaczenieuchwał
jałtańskichnarzeczFrancji,stwierdzając,że„decyzjeprzyjęteinasdotyczącenie
mająwsobienicobraźliwego”[43].Zinnychźródełwiadomojednak,żedeGaulle