Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
ralnym.Jedenzjejprekursorów-KennethN.Waltz-zadawałpytanie,
dlaczegoróżniącesięideologiąiustrojempaństwa-np.StanyZjedno-
czoneAmeryki(UnitedStatesofAmerica,USA)iZSRR-prowadzązbli-
żonąpolitykęzagraniczną.Zakładałon,żestosunkimiędzynarodowe
należyanalizowaćzpłaszczyznysystemumiędzynarodowego,którajest
ważniejszaodzagadnieńzwiązanychznaturąludzką,czystrukturami
wewnętrznymipaństwa.
Dekadępóźniejbadaczewyodrębnilikolejnąteorię,którąnazwalineo-
liberalizmemlubzamiennieliberalnyminstytucjonalizmem.Teoriata
obejmujedwanurty:liberalnyinstytucjonalizm,popularnywśrodowisku
akademickichteoretykóworaz-odnoszącysiędośrodowiskapolityczne-
go-liberalizmpolityczny.Neoliberalizmskupiasięnamiędzynarodowej
ekonomiipolitycznej,efektywnościiochronieśrodowiska,wodróżnie-
niuodneorealizmu,którykoncentrujesięnabezpieczeństwiemiędzyna-
rodowym,przyczynachwojenipowodówichrozprzestrzenianiasię,co
jestpołączonezsiłąmilitarną,potęgągospodarcząiośrodkamiwładzy.
WUSAśrodowiskouczonychuznałozadominującyparadygmatracjo-
nalistyczny,alewopozycjidoniegopowstałparadygmatkonstruktywi-
styczny.Ukształtowałsięonzpołączenianeorealizmuzneoliberalizmem,
costałosięwynikiemdebatywewnątrzparadygmatycznej15.
Teorieintegracjieuropejskiejwyjaśniajązjawiskazachodzącewproce-
sachunifikacyjnychmiędzypaństwamieuropejskimi.Teoriatarozwijała
sięwtrzechfazach:wyjaśniającej,któraobejmowałalatasześćdziesiąte
isiedemdziesiąteXXwiekuizajmowałasięprzyczynamiintegracjieu-
ropejskiej;analitycznej,którąwlatachosiemdziesiątychanalizowano
iopisywanozjawiskapolitycznezachodzącewewnątrzUniiEuropejskiej;
konstruktywistycznej,którarozwinęłasięwkońcuXXinapoczątkuXXI
wieku.Napodstawietejteoriibadaczezajmowalisięspołecznymiipoli-
tycznymikonsekwencjamiintegracjieuropejskiej,zuwzględnieniemteo-
riistosunkówmiędzynarodowychinaciskiemnakonstruktywizm,teorie
krytyczneipostmodernizm.
Teoriakrytycznazakłada,żeniemożnarozdzielićobserwatoraod
przedmiotuanalizy,kwestionujeistniejącyporządekspołeczny,zacho-
wującdoniegodystans.Wymienioneteoriekoncentrująsięnaanalizie
15J.Czaputowicz,op.cit.,s.292.
