Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
20
przepisachsłużbowych.Należyjednakzdawaćsobiesprawę,żebyłatopierw-
szapróbapowołaniadożyciapragmatykiurzędniczejnaziemiachpolskichpo
Iwojnieświatowej.
WPolscedoideisłużbycywilnejnawiązywanojużwokresiemiędzywo-
jennym,wtokupracnaduregulowaniemstatusuprawnegourzędnikówpań-
stwowych.Trudnoniezauważyć,żeobecnaregulacjaustawyosłużbiecywilnej
(z2008r.)jestgłębokozakorzenionawustawieopaństwowejsłużbiecywilnej
z1922r.
Publicznoprawnymodelsłużbypaństwowejporazpierwszyukształto-
wałsięwnaszymkrajuw1922r.UchwalonaprzezSejmUstawodawczy17
lutego1922r.ustawaopaństwowejsłużbiecywilnej32nawiązywaładozałożeń
biurokratycznegomodelusłużbypaństwowejopartegonawzorachaustriacko-
pruskich.Pozazagadnieniamizwiązanymizorganamisłużbycywilnej,obsa-
dzaniemwysokichstanowisk,atakżezeszkoleniemirozwojemwsłużbiecy-
wilnejzakresregulacjiustawz1922r.iz2008r.jestzbliżony.
Wustawiezdnia17lutego1922r.pojawiłosiępojęciesłużbyprzygo-
towawczej,którejrangędocenionojużwokresiemiędzywojennym.Wwyjąt-
kowychwypadkach„właściwawładzanaczelna”mogłaskrócićokressłużby
przygotowawczejlubzwolnićzobowiązkujejodbywania.Zwłaszczawokre-
sierządówsanacjiwdużymzakresiekorzystanozezwolnieńodobowiązku
posiadaniawyższegowykształcenialubodbyciasłużbyprzygotowawczej,co
umożliwiałoszybszeobsadzaniestanowiskwadministracji.Przywilejzasługi
politycznejzaczynałmiećwówczaspierwszeństwoprzedcenzusemwykształ-
cenia33.
Wustawiezdnia17lutego1922r.odrębnieuregulowanosytuacjęprawną
urzędnikóworazniższychfunkcjonariuszypaństwowych.Korpusfunkcjona-
riuszypaństwowejsłużbycywilnejdzieliłsięnadwiekategorie:urzędników
iniższychfunkcjonariuszypaństwowych.Wistociewięcustawataregulowa-
ładwaodrębnetypystosunkówsłużbowych.Pierwszymznichbyłstosunek
służbowyurzędników,drugim-stosuneksłużbowyniższychfunkcjonariuszy
służbowych.Obastosunkisłużbowenawiązywanowdrodzemianowania.
Przepisyourzędnikachstosowanoanalogiczniedopaństwowychfunkcjona-
riuszyniższych,znielicznymiwyjątkami34.
Nagruncieustawyopaństwowejsłużbiecywilnejstosuneksłużbowy
urzędnikówiniższychfunkcjonariuszypaństwowychmiałcharakterpub-
licznoprawny.Podstawowąkonsekwencjątakiejkwalifikacjiprawnejbyła
wyłącznawłaściwośćprawapublicznegowregulowaniustatusuprawnego
funkcjonariuszypaństwowych.Wodniesieniudourzędnikówprzyjętozasadę
nawiązywaniastosunkupracywdrodzemianowania.Ustawagwarantowa-
łaurzędnikommianowanymnastałestabilizacjęzatrudnienia.Moglionibyć
zwolnienitylkonapodstawieprzepisówustawyluborzeczeniakomisjidyscy-
plinarnej.Wstosunkudoniższychfunkcjonariuszypaństwowychobowiązy-
32
Dz.U.Nr21,poz.164zpóźn.zm.
33
Zob.E.Ura,Pozycjaprawnapracownikówterenowejadministracjirządowejisamorząduteryto-
rialnego,Lublin1995,s.17.
34
Zob.W.Hekajło,Ustawaopaństwowejsłużbiecywilnej(pragmatykasłużbowa),Warszawa
1924,s.57.
