Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Tłohistoryczne
35
Abysięutrzymać,rolnicywięcejprodukowali,aleniebyliwstaniezatrzymać
większejczęściwyprodukowanychdóbr.Bylizmuszenijesprzedaćpobar-
dzoniskichcenach,abymócprzeżyć.Wtensposób,mimowzrostuproduk-
cjirolnej,konsumpcjaspadała,zwłaszczanawsi.Pojawiłasiękonieczność
ograniczeniaspożycia,aletakżeograniczaniazakupuniezbędnychwyrobów.
Zaciągnięteprzedkryzysemdługitrzebabyłospłacać,aniebyłonatośrod-
ków.Zwłaszczachłopówdotknęłaklęskakryzysu,gdyżzazwyczajniemieli
onizapasównansowych-żyjączdnianadzień,niebyliwstanieodłożyć
pieniędzy.Moglisobienatopozwolićwielcywłaścicieleziemscy,którzymieli
takżedodatkowezabezpieczeniewpostacidóbriczęśćznichmogliupłyn-
nić.Chłopmógłsprzedaćtylkoto,cosamwytworzył,acenyzbytuokazywały
siębardzoniskie.Oilewielkośćspożyciawprzypadkuurzędnikówiosób
pracującychwwolnychzawodachniewielesięzmieniła,otylewprzypadku
chłopówkonsumpcjaspadłaopołowę.Kryzyspozbawiłtakżeludnośćmoż-
liwościdodatkowegozatrudnieniaizarobku,gdyżogólniepanującebezro-
bociepowodowało,żedlachłopaniebyłojużmiejscaprzydorywczejpracy.
Wmiastachobjawemkryzysubyłozmniejszeniezapotrzebowaniana
dobra.Koniecznośćzmniejszeniaprodukcjipowodowałabezrobocie,atym
samymprzyczyniałasiędozmniejszeniazatrudnienia.Robotnikomipra-
cownikomumysłowymobniżanowynagrodzenie.Równocześniespadały
ceny,głównieżywności,copozwalałonaprzetrwanietym,którzymielipracę
(choćgorzejwynagradzaną).Zkoleiurzędnicyznajdowalisięwlepszympo-
łożeniu,mielistosunkowowysokiezarobki,jednakżekryzysprzyniósłutratę
pracyczęściznich,cowynikałozkoniecznościzmniejszeniawydatkówad-
ministracyjnych.Ogólnyspadekzarobkówludnościautomatyczniepowodo-
wałobniżeniedochodówwytwórcówproduktów-rzemieślników-isprze-
dającychjekupców37.Obiegtowarów,ichpopytipodażuwarunkowanebyły
sytuacjąposzczególnychgrup,odwytwórcówprzezsprzedawcówdonabyw-
ców38.Wgrudniu1929rokuzakilogramchlebażytniegopłacono47gr,mąki
pszennej-84gr,ryżu-1,10zł,cukru-1,70zł,masładeserowego-7,40zł,
ziemniaków-10gr,solibiałej-38gr,kawyzbożowej-1,8039.
StolicąKrólestwaGalicjiiLodomeriiwrazzWielkimKsięstwemKrakow-
skimbyłLwów,siedzibanamiestnika.ToKrakówstanowiłjednakcentrum
życiapolitycznegoikulturalnego.Dlażyjącychwmieścieijegookolicachod-
37
Z.Landau,J.Tomaszewski,GospodarkaDrugiejRzeczypospolitej[w:]Dziejenarodu
ipaństwapolskiego,red.J.Buszka,A.Garlicki,t.III,Warszawa1991,s.36-37,39-41,43-45,
47,49-50.
38
Więcejnatematskutkówgospodarczychkryzysuzob.:A.Próchnik,Pierwsze
piętnastoleciePolskiniepodległej(1918-1933;zarysdziejówpolitycznych),Warszawa1983,
s.368-380.
39
E.Adamczyk,SpołecznośćKrakowaijejżycie[w:]DziejeKrakowa...,s.38.