Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
StowarzyszeniakatolickiewKrakowiewlatach1918–1939
czuwalnybyłbrakprzemysłu,arolnictwo,będącepodstawąbytuwiększości
mieszkańcówGalicji,niedawałoszansynaszybkirozwójmiasta.Odlat80.
XIXwiekuzaznaczyłasiętendencjadoprzenoszeniasięludziześródmieś-
ciadodalszychdzielnic.Centrumzaczęłofunkcjonowaćjakohandlowo-
-biurowaczęśćmiasta.Po1870rokuwidocznybyłwzrostliczbyludności
napływowejprzybywającejdomiasta,takżew1900rokuzaledwie37,7%
mieszkańcówstanowilirdzennikrakowianie.WsamymmieścieKrakowie
w1900roku37%ludnościpracowałowhandlu,niewielemniejbyłoprzed-
stawicielistanuurzędniczegoiwolnychzawodów(33,5%),aprzemysłem
irzemiosłemtrudniłosię28,2%mieszkańcówKrakowa40.W1931rokuwca-
łymwojewództwiekrakowskimchłopistanowili53,2%ludności,robotnicy
-23,4%,drobnomieszczaństwo-8,9%,robotnicyrolni-6,8%,pracownicy
umysłowi-5,4%,przedsiębiorcyipracującywwolnychzawodach-1,8%,
nierozporządzającydochodem0,5%41.
W1858rokumiastoskładałosięzośmiudzielnic:Śródmieście,Wawel,
NowyŚwiat,Piasek,Kleparz,Wesoła,Stradom,Kazimierz.W1880roku
Krakówliczył59830ludności,w1890-69130,w1900-85274,w1910
rokuwmieścieKrakowieżyły137592osoby,aw1915-178319osób.
W1920rokuliczbamieszkańcówwzrosłado179863,w1925do196507,
w1930do211506,w1937rokuzaśwyniosła246723osoby.Widocznyjest
znacznywzrostliczbyludnościKrakowawczasiedziesięciolecia1900-1910,
apotemmożnaodnotowaćstałepowiększaniesiętejliczby.Takznacz-
nywzrostliczbymieszkańcóww1910rokubyłwynikiemprzyłączeniarok
wcześniejpierwszychgminpodmiejskichdoKrakowa.Do1909rokumiasto
Krakówbyłobardzoniewielkieipraktycznieograniczałosiędoterenuokoło
1200moddalonegoodRynkuGłównego.W1909rokudomiastaprzyłączo-
nodzielnice:Ludwinów,ZakrzówekzKapelanką,Dębniki,PółwsieZwierzy-
nieckie,Zwierzyniec,CzarnaWieś,NowaWieś,Łobzów,Krowodrzazczęś-
ciąPrądnikaBiałego,takzwane„Warszawskie”
,powstałezczęściPrądnika
CzerwonegoiOlszy,GrzegórzkiiczęśćPiasków,DąbiezBeszczemiGłę-
binowem.W1911rokudołączonyzostałPłaszów,aw1915rokuPodgórze.
TymsamymobszarKrakowazwiększyłsięprawiesiedmiokrotnie.Mimotak
ogromnegowzrostuliczbymieszkańcówstosunekpowierzchnizabudowanej
docałejpowierzchnimiastawyniósł3,9%.Pozostałapowierzchniatakzwa-
nego„WielkiegoKrakowa”miałazostaćprzeznaczonanarozbudowęinfra-
strukturyiwyjścienaprzeciwpotrzebommieszkaniowymkrakowian.Wciąż
40
J.Demel,KrakównaprzełomiewiekuXIXiXXnatlerozrostuiwcielaniaprzedmieść
igminpodmiejskich(1867-1945)[w:]Kraków;studianadrozwojemmiasta,red.J.Dąbrowski,
Kraków1957,s.291-292.
41
J.Żarnowski,SpołeczeństwoDrugiejRzeczypospolitej1918-1939,Warszawa1973,
s.342.