Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powiększeniecałkowitemikroskopujest
Aperturęnumerycznądefiniujesięjako
iloczynempowiększeniaokularuiobiektywu.
iloczynwspółczynnikazałamaniaświatła(n)
Wnowoczesnychmikroskopachnależyjeszcze
środowiskapracyobiektywuisinusakąta
uwzględnićpowiększeniepryzmatukierujące-
aperturowego(
α
)(ryc.1.1.2B).
goświatłozobiektywówdookularów(powięk-
szenienasadkiokularowej,tubusu).Wartości
NA=n.sin
α
powiększeńdlatychelementówsąumieszczo-
Wartośćaperturynumerycznejobiekty-
nenaobudowachodpowiadającychimczęści
wujestumieszczonanajegoobudowieiwy-
optycznych.Wprzypadkukamermontowa-
nosiwzależnościodpowiększeniaobiektywu
nychnatubusachłączącychjezgłowicąmikro-
od0,07(np.dlaobiektywupowiększające-
skopu(nasadkąokularową)należywziąćpod
go2,5×)do1,40(np.dlaobiektywu100×).
uwagęwartośćpowiększeniaitegoelementu.
Przeciętnazdolnośćrozdzielczamikrosko-
Należyzaznaczyć,żetubuskamerymikrosko-
puprzyoświetleniupreparatuświatłembia-
powejniekonieczniebędziepowiększałobrazy.
łym(λ=0,5Hm)idlaobiektywuoNA1,40
Bardzoczęsto,dlazwiększeniajasnościobra-
wynosiokoło0,22Hm.Oznaczato,żedwa
zówlubpolawidzeniaprzedmiotu,tubusza-
obiektyleżąceoboksiebiewodległości0,22
wierapomniejszającyelementoptyczny.
Hmmożnajeszczedostrzecjakooddzielne.
Zdolność
rozdzielcza
mikroskopu
Wprzypadkumniejszejzdolnościrozdziel-
wpłaszczyźnieX-Y(ρ
X)zależyoddługości
czejobiektytezostanądostrzeżonejakoje-
faliświatła(λ)oświetlającegopreparat(jestdo
den;niezostanąrozdzielone(ryc.1.1.3).Dla
niejwprostproporcjonalna)orazodapertury
celówpraktycznychmożnaprzyjąć,żezdol-
numerycznejobiektywu(NA),doktórejjest
nośćrozdzielczamikroskopuświetlnegoma
odwrotnieproporcjonalna.WosiZnatomiast
mniejwięcejwartośćpołowydługościfali
tuNA,toteżzdolnośćrozdzielczajestokoło
światła
tozaznaczyć,żeNAjestrównieżwłaściwa
1
2
λ
,którymoświetlamypreparat.War-
ρZjestodwrotnieproporcjonalnadokwadra-
2-3razymniejszawosiZwporównaniu
dlakondensorówmikroskopowychijejwar-
zosiąX-Y:
tośćpowinnabyćwygrawerowananaobu-
ρX=0,61.λ
ρZ=1,4.λ.n
dowiekondensorowegoukładuoptycznego.
NA
NA2
Mikroskopkontrastowo-fazowyjestmo-
dyfikacjąoptycznąmikroskopuświetlnego
0,24
0,65
1,2
0,4
RYC.1.1.3.Uproszczoneprzedstawienieza-
leżnościzdolnościrozdzielczejobiektywuod
wartościjegoaperturynumerycznej(NA),
przyzałożeniuoświetlaniaobiektówtąsamą
długościąfali.JeśliNAobiektywuwynosi0,24,
todwaobiektybardzobliskosiebieleżącejawią
sięjakopojedynczyprzedmiot.Tymczasem
jużdlawartościNA0,4możnaprzypuszczać
oobecnościdwóchobiektówwpoluwidzenia
mikroskopu.Problemtenrozwiązujeobiektyw
oNA0,65,gdziewidocznesądwaprzedmioty,
abezwątpieniasąonerozdzielonezapomocą
obiektywuoNA1,2.Dlaułatwieniapowięk-
szenieobiektywówzostałopominięte.
1.1Instrumentyoptyczne–mikroskopyświetlne,elektronoweiinne
3
