Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
JosephGrimFeinberg
takjakkażdejinnejwładzy.Jednakżezanimwyrzucimywiedzęlududokosza
prehistoriiczyfałszywejhistorii,powinniśmyzrozumieć,jakistotnąsprawąbyła
onadlanowoczesnejświadomości.
Zaznaczyłemjuż,żewspółcześniefolklorjestwstaniezaniku.Trzebajednak
pamiętać,żenajwspanialszyczasdlafolklorubyłniewjakiejśzamierzchłejerze,
alewnaszejnajbliższejprzeszłości.WCzechosłowacjimogliśmygoobserwować
wludowymoptymizmiew1950roku,wStanachZjednoczonychfolkprzeżywał
renesansw1960roku.Możemyturównieżwspomniećodziewiętnastowiecz-
nymromantyzmie,aledalejjużsięcofnąćniezdołamy.Wcześniejwieluludzi
angażowałosięwpraktyki,którepóźniejnazwaliśmyfolklorystycznymi,aleoni
tegotakniepostrzegali.Folklorpostrzeganyjakofolklorjestnowoczesnym
wynalazkiemiwtymsensieniemaswojegozłotegowieku-matylkosrebrny.
Relatywnanowośćfolkloruczęstostajesięargumenemprzeciwkojegopraw-
dziwościiznaczeniu.Jeżeliuznasięfolklorjedyniezatradycjęwynalezioną23,to
jednocześnienależyprzyjąć,żeniejestonniczyminnymjakfakelore24,pozo-
rem.Czyjednakprzeciwnakonstatacjaniemiałabytakżeswojegouzasadnienia:
folklorjestdlanasistotnywłaśniedlatego,żejestnowy,żeodpowiadanaspecy-
ficznepytanieonowoczesność?Nowoczesnaerarozbiłatradycyjnespołeczności;
podziałpracyoddzieliłludziodwytwórczości,zmuszającichdosprzedawania
produktówichpracyikupowaniaproduktówpracyinnych.Jednakżedoświad-
czanienowoczesnościniebyłonigdywyłączniedoświadczaniemalienacji.Byłato
takżenieustannapróbasprostaniapotrzebomnowoczesnejświadomościistwo-
rzeniatakichformżycia,którebywychodziłyodalienacjiiczyniłyjąznośnąlub
nawetjąprzekraczały.Wokresiepoczątkówprocesurozbijaniawspólnotludzie
uświadomilisobieporazpierwszy,żewogólebyłocośtakiegojakwspólnota,
conastępnieskłoniłoichdowymyślaniawspólnoty(lubnkomuny”
,jakniektórzy
zaczęlitonazywać)obejmującejszerokorozumianespołeczeństwo.Imwięcej
społecznychinterakcjibyłosubsumowanychprzezhandlową,biznesowąwy-
mianę,tymbardziejludzieuświadamialisobieznaczeniedzieleniasięimiłości.
Specjalizacjaaktywnościwytwórczej,oddzielenierobotnikówodśrodkówpro-
dukcjiiseparacjacałegoprocesuwytwórczegoodkonsumującychmassprawiły
zatem,żeludziepomyśleliowspaniałejmożliwościkolektywnejtwórczości.
Właśniewtymmiejscufolklorprzyjąłswojąnowoczesnąformę.Idealudu
jużstworzyłaobietnicęzrównaniaautorytetupolitycznegozwolątych,którzy
bylihistoryczniewykluczenizpolityki.Tymsamymfolklorobiecywałodkupienie
wyalienowanegoteraźniejszegospołecznegodoświadczeniaprzezzłączeniego
zdoświadczeniami,którebyłycorazbardziejwykluczanezówczesnegożycia
23
TheInventionofTradition.Red.E.J.Hobsbawm,T.O.Ranger.Cambridge1983[wyd.
polskie:Tradycjawynaleziona.Red.E.J.Hobsbawm,T.O.Ranger.Przeł.M.Godyń,F.Godyń.
Kraków2008].
24
[ang.fake-sztuczny,fałszywy].R.M.Dorson:FolkloreandFakelore.EssayToward
aDisciplineofFolkStudies.Cambridge1976.
