Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyrodawmieście:pamięćczyzapomnienie?ś
23
takżeważnymcentrumkulturalnymwschodniegoBerlina(władzekomunistycz-
nechciaływtensposóbwykreowaćutopijnyobraznotwartegospołeczeństwa”,
odcinającsięodnelitarnego”pruskiegopoprzednika).Wroku1990zpowodu
wysokiejzawartościazbestu,alenieoficjalnietakżezpolitycznychwzględów,
budynekzostałzamknięty.Nieużywanyprzezblisko10latuległznacznemu
zniszczeniu,takżezasprawąpracsanitarnych,demontującychazbest.Odroku
2003,wrazzzakończeniempracsanitarnych,budynekstałsięmiejscemróżnych
inicjatywartystycznych,żywokomentowanychwniemieckichmediach.Jednak
wtymsamym2003rokuwiększaczęśćparlamentarzystówBundestaguzadecy-
dowałaojegowyburzeniu.Najegomiejscupostanowionoodbudowaćdawny
zamekpruski.Gmachzostałostateczniewyburzonywroku2008.Rozpoczęto
pracerekonstruującezamek.Planujesię,żebudynektenzostanieoddanydo
użytkupublicznegojakohotelorazmuzeumsztuk.
Wyburzeniupałacuorazodbudowiezamkutowarzyszyłylicznekontrower-
sjeimedialnedyskusje,wktórewłączyłysięznaneosobistości,m.in.Rem
Koolhaas18.Dlawieluekspertów,choćbywłaśniedlaKoolhaasa,PałacRepubliki
byłniepowtarzalnymświadkiemczasówDDR,stanowiłważnączęśćhistorii
powojennychNiemiec.WwywiadzieudzielonymdlanSpiegla”architektten
stwierdził:njeślibudowlajestbrzydka,jaktatutaj[PałacRepubliki1A.M.],ale
jestprzytymznaczącą,musizostaćzachowana”19.
Zkoleidlazwolennikówodbudowypruskiegozamku(m.in.ówczesnego
kanclerzaNiemiecGerhardaSchroedera)najistotniejszebyłoprzywrócenieutra-
conejhistorycznej,artystycznejiurbanistycznejrolitejbudowliwmieście:za-
meknadawałtemumiejscu,przynajmniejdoroku1918,gdyupadłoCesarstwo
Niemieckie,charakterngrawitacyjnegocentrum”,połączonegom.in.zhistorycz-
nymLustgartenorazulicąUnterdenLinden20.
Całatadebatabyćmożeniezwróciłabymojejuwagi,gdybynietrzecipomysł
artystycznynawykorzystanietegomiejsca,wykraczającypozaalternatywęnpałac
czyzamek”.JegoautorkąjestJoannaRajkowska,polskaartystka,pomysłodaw-
czyni,przypomnę,m.in.palmynarondzieCharles’adeGaulle’aidotleniaczana
placuGrzybowskimwWarszawie.Rajkowskawyszłaodnastępującegopytania:
SkororekonstruujemybudynekzkońcaXVIIwieku,dlaczegoniecofnąćsię
jeszczedalej,np.dowiekuIX,gdymiastootaczałybagnaimoczary?Projekt
nazywałsięnmiastobagno”iprzewidywałprzywrócenietegoterenudojegopier-
wotnego,prehistorycznegostanu1błota.WtensposóbRajkowskanawiązywała
dojednejzetymologicznychinterpretacjinazwyBerlina1staropołabskiegoberl-,
18
Natentematzob.:T.birkholZ:„SchlossmitderDebatte!“?:dieZwischennutzungenimPalast
derRepublikimKontextderSchlossplatzdebatte.Berlin2008;M.S.falsEr:ZwischenIdentitätund
Authentizität.ZurpolitischenGeschichtederDenkmalpflegeinDeutschland.Dresden2008.
19
M.MaTussEk,jlkroNsbEiN:DasBösekannauchschönsein,nSpiegel“2006,Nr.13.
20
T.birkholZ:„SchlossmitderDebatte!“?ś,s.9i22.
