Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Procesczytaniawnormieipatologii-perspektywatransdyscyplinarna
43
Najnowszedefinicjeczytaniazezrozumieniem,uwzględniające
wszczególnościustaleniapoczynionenagrunciepsycholingwistyki,pod-
kreślajązłożonycharakterprocesuczytania,którywymagaumiejętności
percepcyjnych,lingwistycznychorazpoznawczych.Ujęcietoreprezentuje
np.definicjazaproponowanaprzezpolskąbadaczkęG.Krasowicz-Kupis:
„Czytanie,jakoodbiórtekstupisanego,stanowizłożonyprocespsycho-
lingwistycznyopartynadekodowaniutekstuoraznainterpretowaniujego
treści.Procestenwymagaodczytającegosprawnościjęzykowejnapozio-
miefonologicznym,morfologicznym,syntaktycznym,semantycznym
orazsprawnościpoznawczychgłówniewzakresiepercepcjiwzrokowej,
słuchowej,procesówpamięciowychorazoperacjiumysłowychnapozio-
miemyśleniapojęciowego”[Krasowicz-Kupis1999,s.19-20].Definicja
tapoprzezumieszczenieprocesuczytaniawakciekomunikacjiposzerzy-
łajęzykoweaspektytejzłożonejczynności.Lingwistycznycharakterpro-
cesuczytaniaodnosisiętutajbowiemdocelutejczynności(jakimjestko-
munikowaniesię),jejpodstawowegonarzędzia(jakimjestjęzyk),atakże
niezbędnychsprawności(jakimisąkompetencjejęzykowe).
Złożonośćprocesuczytaniazostałaprzedstawionaprzezamerykań-
skąpsychologH.S.Scarboroughwformiewizualnejmetaforyjakogru-
boskręconysznur.Wpierwotnejwersjilinętworzyłydwagłównesploty.
Nagórnysplot,określonyprzezautorkęmianemrozumieniajęzykowe-
go(ang.languagecomprehension),składałosiępięćpojedynczychlinek
obejmujących:podstawowąwiedzę(ang.backgroundknowledge),leksykę
(ang.vocabulary),strukturyjęzyka(ang.languagestructures),rozumowa-
niewerbalne(ang.verbalreasoning)ialfabetyzm(ang.literacyknowledge).
Dolnysplot,nazwanydekodowaniemwyrazów(ang.wordrecognition),
obejmowałtrzypojedynczelinkioznaczające:świadomośćfonologiczną
(ang.phonologicalawareness),dekodowanie(jednostekpisma)(ang.de-
coding)irozpoznawanie(całychwyrazów)(ang.sightrecognition)[Scar-
borough2001,s.97-110].Zczasemschematwpostacisznurazostałroz-
szerzonyokolejneelementyiuległbardzodużemuprzeobrażeniu,por.
rycinę1.2.
