Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studiaomediach,kulturzeikomunikacji
Naukaokomunikowaniusięgaswymikorzeniamidostarożytności.Jakopierw-
sząrozprawęztejdziedzinyuznaćmożnadziełoArystotelesaRetoryka1.Stagi-
rytazwróciłuwagębadaczynaistnienieprzepływuinformacjiodnadawcydo
odbiorcy.Kanałemprzekazujestmowa.Stworzyłonzatempierwszyschemat
procesukomunikacji:
MÓWCA–MOWA–ODBIORCA
Zistotytegoprzekazu,poprzezwyodrębnieniemowyiuniezależnieniejejod
nadawcyiodbiorcy,wynikamożliwośćświadomegojejkształtowania-wpły-
wanianaprzekaziprzeztonaodbiorcę.Takrodzisięretoryka.Sofistycznej
sztuceprzekonywaniazawszelkącenęprzeciwstawiageniuszstarożytności
sztukęoddziaływaniasłowemwimięszerzeniadobra.
RetorykaArystotelesajestrozprawąprzełomowądlarozwojutejdziedzinywie-
dzy.Istotnymjejmomentemjestwłączeniewymiaruetycznegodorozważańre-
torycznych.Jeżelidoradzasz,doradzajcoś,comożnabyokreślićjakopożytek,
orazniezapominajotym,żedoradzaszludziomtak,abybyliszczęśliwi,twierdzi
Stagiryta,określającretorycznecelemowydoradczejjakowartości:Idobro’
iIpożytek’2.
Rozwójnaukokomunikowaniuwdzisiejszymrozumieniutegopojęciarozpo-
cząłsiępodkoniecwiekuXIX.Wtedytozaczętodostrzegaćzwiązekmiędzyin-
tegracjąspołecznąamasowąkomunikacją.Byłtookreswielkichprzemianspo-
łecznych-migracjiludnościzewsidomiast.Powstawaniuwielkichaglomeracji
towarzyszyłyzmianywstrukturzetradycyjnejspołecznościwiejskiej.Tworze-
niesięnowychklasspołecznych,grupzawodowychzaowocowałotakżezmia-
namijakościrelacjispołecznych.Wrazzewzrostemdynamikirozwojuspołecz-
negozaczętodoceniaćrolędziałania.Pragmatyzmgłosił,iżprawdziwejestto,
cosprawdzasięwdziałaniujakoprawdziwe.Doświadczeniejestistotąprawdy
-objawiasięonawdziałaniu.Weryfikowanazostajewtensposóbwiedza.Wy-
różnianowformachkolektywnychdziałań,takichjaknp.prowadzeniewspól-
negogospodarstwa,etapymyśleniaprowadzącedorozwiązaniaproblemu-od-
czucietrudności,określeniejej,szukanierozwiązania.
NaukaokomunikacjipowstałapodkoniecwiekuXIX.Podstawowymzagadnie-
niemfilozoficznymtegookresubyłouporządkowaniepojęćrodzącychsięnauk
społecznychipsychologiiwspójnąmetodologięnauk,problemstworzeniana-
ukibadającejobiektywnąprawdę,zatemstworzenieteoriiadekwatnychdo
dynamicznierozwijającejsięrzeczywistości.DoczasówFryderykaNietzschego
1WniniejszejpracyArystotelescytowanyjestwedługksiążki:Poetykairetoryka,Biblio-
tekaKlasykówFilozofii,PWN,Warszawa1988.
2Por.Arystoteles:Poetykairetoryka,op.cit.,s.104.
10
