Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OzapomnianejpostaciitekstachHenrykaPiątkowskiego
19
cęmalarstwaorazbiografaartystówdrugiejpołowyXIXwieku.Wostat-
nichlatachżyciabyłrównieżekspertemsądowymwzakresiepolskiego
malarstwa.
WiększośćpismPiątkowskiegodotyczącychmalarstwajestrozproszona
wperiodykach.Wformieksiążkowejukazałosięzaledwiesześćjegoprac
(najistotniejszetoPolskiemalarstwowspółczesneiAlbumSztukiPolskiej).
Piątkowskizasłynąłtakżejakokolekcjoner.Doroku1912zebrałobfitu-
jącąwszeregcennychdziełkolekcjęobrazów(ponad100prac)irysunków
najwybitniejszychmalarzypolskichXIXipoczątkówXXw.Niedysponując
większymiśrodkamifinansowymi,formowałzbiórdziękidaromkolegów,
tanimzakupomzpracownimłodychimałoznanychartystóworazwymia-
nom.Wlatachdwudziestychstary,aobciążonylicznąrodzinąartysta,zmu-
szonybyłsprzedaćobrazyzeswojejgalerii.CenniejszezakupiłoMuzeum
NarodowewWarszawie.ArtystaikrytykpodługiejchorobiezmarłwWar-
szawie3kwietnia1932r.Zostałpochowanywgrobierodzinnymnacmen-
tarzuPowązkowskimwkwaterzenr218.
Piątkowskijakokrytyk
OkresschyłkuXIXw.tomomentmodernistycznejnobilitacjizawodukry-
tyka.Otymznamiennymfakciezadecydowaławniemałymstopniu,
właściwaczasomowegoprzełomu,dążnośćdoprzezwyciężeniacywilizacyj-
negokryzysu.Znalazłaonawyrazwkonfrontacjach,wzajemnejwymianie
isumowaniurozmaitychdoświadczeńświatopoglądowych,filozoficznych
iestetycznych.Poszukiwanowtedysyntetycznejwizjiświata,konstruowa-
nejpoprzezprzełamywanietradycyjnychbarier,jakieistniejąpomiędzy
dyscyplinaminaukowymiikręgiemsztukpięknych.Interdyscyplinarna
aktywnośćuczestnikówepokowychprzemianutwierdzałaówczesnychin-
telektualistówwprzeświadczeniu,iżróżnicamiędzyartystąakrytykiem
jestzwyczajnymprzesądem,żekrytykaliterackaiartystycznajestsztuką
wtymsamym,jeśliniewyższymstopniu,copoezja,malarstwoirzeźba.
Ówkreacyjno-estetycznycharaktericelkrytycznoliterackiejaktywności
wróżnorodnysposóbpodkreślanyjestwwypowiedziachJohnaRuskina,Oli
HanssonaiOscaraWildela.Stądzapewnewieluczynnychartystówplasty-
ków,podobniejakHenrykPiątkowski,chętniechwytałozapióro,byopisać
doznaniajakiebudziłownichobcowaniezdziełemsztuki.Inniwarszaw-
scywyznawcyindywidualizmuisubiektywizmuwsztuceztychlat-Igna-
cyMatuszewski,AntoniLange,ZenonPrzesmyckiiCezaryJellenta-głosili
koniecznośćemocjonalnegozespoleniasięzdziełemsztuki,polegającego
naintuicyjnymprzenikaniutajemnictwórczości.Podejmowalionipróby
(podobniejakPiątkowski-choćtenostatniutrzymywałżejestnjednym
