Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Systemypolityczne
Dopewnegostopniawynikatozciągłychjeszczeobawzwiązanychzogra-
niczaniemzakresusuwerennościpaństwowejwdobieintegracjiiglobalizacji.
Zpewnościąjestteżzjawiskiemsilniejszymwgrupietakzwanychnowych
demokracjieuropejskich.Tymczasemwspółczesnestrukturypaństwowe
stałysięwwieluwypadkachdysfunkcjonalnewstosunkudowyzwańroz-
wojowychspołeczeństw.Pookresienadmiernejcentralizacji,zakończonej
głębokimkryzysem,kilkadziesiątlattemuwystąpiłysilneigłębokieprocesy
decentralizacyjne,którychefektembyłoprzywrócenieharmonijnegopodzia-
łuwładzy.Rzeczywistośćkażdegopaństwawyznaczagraniceprzeprowa-
dzeniapełnejdecentralizacji,niemniejjednakwspółczesnydemokratyczny
systempaństwowy,opróczmonteskiuszowskiegopodziałuwładz,został
poszerzonyonowypionowy(wertykalny)podziałoddołudogóry.Roz-
proszeniewładzystałosięimmanentnącechądynamikisystemupolityczne-
go,powszechnieakceptowanąiprzyjętąwpaństwacheuropejskich.Poszuki-
waniekoncepcjiurzeczywistniającejprzemianywstrukturachizarządzaniu
państwemwramachdecentralizmupaństwowegowymusiłonowespojrzenie
narelacjemiędzywładzącentralnąalokalną.Zmianyzmierzaływkierun-
kuznalezieniaoptymalnegorozwiązania,wiążącegoefektywnośćiskutecz-
nośćpolitycznąwładzyzszerokąpartycypacjąobywateliwdokonującychsię
przemianachdecentralizacyjnych.
Znanemupodziałowisystemówpolitycznychwedługkryteriówustrojo-
wych(konstytucyjnych),któreskonstruowanoprzedlaty,uwzględniających
przedewszystkimrelacjemiędzywładząustawodawczą,rządemigłową
państwa,czylimiędzylegislaturąapionemwładzywykonawczej,dzisiaj
możnaposzerzyćoklasyfikacjęustrojówpolitycznychnapoziomieregio-
nalnymilokalnym.Zdaniemautorów,głównymkryteriumtypologiibędą
relacje(zakresykompetencyjne)międzywładzącentralną(ogólnopaństwo-
wą)awładzamiregionalnymiilokalnymi.Przydatnymkryteriummożebyć
znanypodziałnapaństwaunitarneifederalne,choćodkilkudziesięciulat
(szczególniewnaucehiszpańskiejiwłoskiej)zostałonuzupełnionyopojęcie
państwaregionalnego.
Kryteriumtojednakniewyczerpujezłożonościzagadnienia.Nieistnieją
bowiem,zdaniemautorów,zasadniczeróżnicewodniesieniudoklasyfikacji
ustrojównapoziomieregionalnymilokalnym,którebypodlegałysztywnej
dywersyfikacjimiędzypaństwemprostymazwiązkowym.Państwofede-
ralnedopuszczaprzecieżmożliwośćwspółistnieniazustrojemautonomii
terytorialnejisamorządem.Proponowanypodziałformustrojowychpaństw
demokratycznychbyłbynastępujący:
1)państwaunitarnezustrojemsamorządowym,
2)państwaunitarnezustrojemautonomiiterytorialnejisamorządem,
3)państwafederalnezustrojemsamorządowym,
4)państwafederalnezustrojemautonomiiterytorialnejisamorządem.
