Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Ubóstwo,marginalizacja,wykluczeniespołeczne…
igospodarczemiałymiejscejużwewcześniejszychepokachhistorycznych
1oczywiściewadekwatnychdomożliwościikonkretnychpotrzebformach.
Wzasadzietrudnojestznaleźćjakiśsystempolityczny1odstarożyt‑
nychformacjicywilizacyjnychpocząwszy,anawspółczesnychskończyw‑
szy
2
,wktórymwżadensposóbnieprzejawiałabysięaktywnośćnatympolu,
tymbardziej,żeczęstozależałodtego„spokójspołeczny”
3
.Wtychkatego‑
riachwdużejmierzepostrzegaćnależytakieprzedsięwzięciajakwykupienie
zniewoliwramachreformySolona(594r.p.n.e.)tejczęściludnościAten,
którautraciławolność„zadługi”.
PodobnycharaktermiałapraktykautrzymywaniawstarożytnymRzymie
„nakosztpaństwa”licznejgrupyludności(ok.200tys.ludzi1tzw.prole‑
tariatu),któranaskutekzmiangospodarczychwimperium,spowodowanych
jegoterytorialnąekspansjąwwynikupodbojów,straciłamożliwośćzarob‑
kowania.Takznacznyprzejaw„łaski”zestronywładzpaństwaprowadzą‑
cychzregułypolitykęgospodarcząwinteresiebogatychgrupspołecznych
miałwielewspólnegozobawamiprzedrewoltąspauperyzowanychwarstw
społecznych
4
.Wkontekściewybuchającychodczasudoczasubuntównie‑
wolników
5
takarewoltamogłabyokazaćsięśmiertelnymzagrożeniemdla
ówczesnegosystemupolityczno-ekonomicznego
6
.
Bardziejwspółczesneformywpływanianagospodarkę,połączonezpró‑
bamirozwiązywaniaproblemówbiedyiniedostosowaniaspołecznego,poja‑
wiaćzaczęłysięwXVIiXVIIwieku1główniewpostacimerkantylizmu.
Wydajesięonpierwsządobrzerozwiniętądoktrynąekonomiczną,która
wywarładalekosiężnywpływnawieledziedzinżyciaspołecznego.Merkan‑
tylizmokazałsięszczególniewitalnyweFrancji
7
iAnglii,atakże1pod
nazwąkameralizmu1równieżwAustriiorazPrusach
8
.Dogłównychzało‑
żeńmerkantylistównależałoprzekonanie,iżźródłembogactwapaństwjest
2
Por.T.Kowalik:Ekonomiaisocjologiaatransformacjasystemowa.W:Problemy
socjologiigospodarki.Red.S.Banaszak,T.Doktór.Poznań2008,s.19.
3
Interwencjonizmpaństwowynieoznaczawyłączniedziałańpodejmowanychprzez
państwowobszarzewolnegorynku;wszerokopojętychkategoriachtegoterminumieścisię
równieżpolitykaspołeczna.
4
J.Sztumski:Konfliktyspołeczneinegocjacjejakosposobyichprzezwyciężania.Czę‑
stochowa2000,s.92.
5
NajbardziejznanymznichjestpowstanieSpartakusa,któremiałomiejscewlatach
73171r.p.n.e.
6
Niebezznaczeniabyłfakt,iż„proletariusze”znajdowalisięwbezpośredniejbliskości
rzymskiegocentrumwładzy.
7
WśródgłównychideologówmerkantylizmunależywymienićJeanaBodina(16191
1683)iAntoine’adeMontchrétien(157611621),uchodzącegozatwórcępojęcia,,ekonomia
polityczna”.
8
Głównąróżnicąpomiędzymerkantylizmemakameralizmemwydajesięzagadnienie
politykikolonialnej1krajemerkantylistycznejąuprawiały,akrajerealizującepolitykę
kameralizmu1nie.
