Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ciałasubtelnego(sukńma-deha/śarira)lubmistycznego,doskonałego(siddha-deha),
stanowiącegointegralnączęśćpraktykiwszerokopojętymnurciejogi,jakiwbar-
dziejsynkretycznychgrupachtakichwłaśnie,jakomawiananiżejspecyficznaforma
wisznuizmutantrycznego2.Moimigłównymiźródłamibyłyteksty3wjęzykuben-
galskimAmrytaratnawali(Amṛtaratnavalt,dalejARV)iAnandabhairava4(Anan-
dabhairava,dalejABh)autorstwaMukundadewy(MukundadevalubMukundadasa,
około1600-1650),przypisywanaJugalaDasie(YugalaDāsa,XVII/XVIIIw.).Posił-
kowałemsięrównieżinnymitekstamitradycjiwisznuizmusahadźija5.
Najszerszeramysomatycznychkoncepcjiwisznuitówsahadźijawyznaczyły
strukturyrytualne,medyczneijogiczneswoistedlacywilizacjisubkontynentuindyj-
skiego.Strukturęteoriisomatycznychokreśliły-ustalonejużwokresiewedyjskim
-koncepcjarytuału,jegointerioryzacjawczasachUpaniszadów,wątkimitologiczne
ikosmologiczneosadzonewezoterycznychteoriachekwiwalencjimikro-makros-
micznej.Wartozauważyć,żezgodniezustaleniaminp.VictoraTurneraobecnatu
triadycznakategoryzacjaczynnikówregulującychcałośćprocesówwmikro-ima-
krokosmosienajprawdopodobniejmacharakteruniwersalnydlakulturtradycyj-
nych6.Zkoleibinarneopozycje,ujmująceprocesykosmicznejakogręelementów
akwatyczno-ognistych,obecnejużwWedach7,wyznaczyłykolejnąstrukturę,na
którejoparłysiękoncepcjejogiczne8.Wciąguwiekównapotykamyuwisznuitów
sahadźijaconajmniejtrzymodeleciaławewnętrznego:
1)wyłaniającysięztekstówMukundadasy:wewnętrznestawy,krętarzeka;ope-
rującygłówniesymbolikąakwatyczną,przedewszystkimpojęciemsubstancji(rasa,
vastu);
2)wykorzystującymodelkundalini,ćakr(cakra)inadi(nādi)tantryhinduistycz-
nej;
3)łączącypowyższe.
Spośródwymienionychmodelnr1,wypracowanyprzezMukundadasęwpierw-
szejpołowieXVIIwieku,wydajesięoryginalnymosiągnięciemtradycjiwisznuizmu
sahadźija,innesązbytzbliżonedoschematówznanychnamzodmiennychtradycji
tantrycznych.Właśnietenschematbędziegłównymprzedmiotemmoichrozważań.
OrientalSociety”,vol.112,nr3(July-September1992),s.388-432;J.McDaniel,TheMadnessofthe
Saints:EcstaticReligioninBengal,Chicago1989;R.P.Das,ProblematicAspectsoftheSexualRitualsof
theBaulsofBengal,„JournaloftheAmericanOrientalSociety”,vol.112,nr3(July-September1992),
s.388-432.
2
Zob.np.klasycznąjużpracęnatentemat:D.G.White,TheAlchemicalBody,SiddhaTraditionsin
MedievalIndia,Chicago-London1996.
3
Oileniezaznaczonoinaczej,wszystkieponiższefragmentytłumaczeńtekstówźródłowych
zostałydokonaneprzezautora.
4
P.Das,Caitanyottaraprathamacāriṭisahajiyāpuṅthi,Calcutta1972.
5
Np.fragmentamitraktatówipieśnizawartych[w:]P.Das,Sahajiyā…
6
V
.Turner,Lassymboli.AspektyrytuałówuluduNdembu,tłum.A.Szyjewski,Kraków2006,
s.108-109.
7
Zob.J.Jurewicz,KosmogoniaRygwedy,Warszawa1999.
8
Natemattejbinarnościagneja-saumja(agneya-saumya)wkulturzeIndii(zeszczególnym
uwzględnieniemmedycyny)zob.:R.P.Das,TheOriginsoftheHumanBeing,ConceptionandtheFe-
maleAccordingtoAncientIndianMedicalandSexologicalLiterature,Delhi2000.
