Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
S.KRAJEWSKi,i.KRZEmińSKi,H.SZLAJFER,J.ŻAKOWSKi,J.RACiBORSKi
jednakdlaporządku,takadebataniebyłakoniecznazuwaginazdecydowanie
odmiennycharakterrelacjiczesko-ibułgarsko-żydowskichwokresiewojny.
J.R.-AweFrancji?
H.S.-WeFrancjicałyczas,mimoodważnegowystąpieniaprezydentaChira-
ca,któryzachęcałdobolesnegorozrachunkuzokupacyjnąhistorią,dyskusja
toczyłasięnadalsottovoce.Należyrównieżpamiętaćoskomplikowanychdzie-
jachŻydówweFrancjiwokresieokupacjiipaństwaVichy.Inaczejułożyłysię,
przynajmniejdopewnegostopnia,losyŻydówfrancuskich,obywateliRepubli-
ki,inaczejzaśuciekinierówzEuropyŚrodkowejczyNiemiec.Natychdrugich
polowanozeszczególnązaciekłością.Oniteż,notabene,zasililiwznacznej
liczbiewrazzinnymipolitycznymiemigrantamisłabypoczątkoworuchopo-
ru.NiecoinaczejwyglądałotowHolandii,aleiwtymkrajukwestiazagłady
Żydów,współdziałaniaHolendrówwrealizacjiniemieckiejpolityki(lecztakże
wakcjipomocyŻydomholenderskim)jestdebatowananiejakoDpółgłosem”.
Naszadyskusja,zapoczątkowananaprzełomiestuleci,była,zważywszynajej
intensywnośćibezkompromisowość,unikatowa.Jejechemjestdzisiajgodna
podziwu-ibrutalnieatakowanaprzeznacjonalistów-aktywnośćzespołuba-
daczyzCentrumBadańnadZagładąŻydówprzyIFiSPAN.
Wracającdopytania,pisałemzatemPolaków–Żydówwmomencie,kiedy
wydawałosię,żerozpoczynamybardzoważnyeksperyment,odwołującsiędo
nieapologetycznych,aleinieobrazoburczychujęćpolskiejhistoriiczasuokupa-
cji.Iwzwiązkuztymuznałem,żenależyspróbowaćprzedstawićcośwrodzaju
tourd’horizon,zwięzłyprzeglądtematów,którepowinnysięwtejdebaciepo-
jawić.WspominamzatemoproblemieDżydokomuny”,oźródłachantysemity-
zmuwPolsce,oJudenratachiżydowskiejpolicji,atakżeożydowskimoporze,
orelacjachpolsko-żydowskichi,wkońcu,osprawiemajątkupożydowskiego
ijegorewindykacji.Namarginesie,dopierowtrakciepisaniaksiążkizdałemso-
biesprawę,żetenlekceważonyprzezemniepoczątkowotematniemożezostać
pominięty.Sądziłem,żenależyotychwszystkichproblemachmówićpełnym
głosem,przyjmującjednocześnieszczególną,wyraźniezdefiniowanąperspek-
tywę-mianowiciezałożenie,żezarównopostronieżydowskiej,jakipolskiej
Ddialog”byłijestnadalwistociekonfrontacjąstereotypówi/lubmitów.Czas
wojnyipowojniatylkowzmocniłtakiDdialog”.Dyskusjaodwołującasiędofak-
tówianalizyzdarzeń(niezaśwyobrażeńozdarzeniach)jestzatemniezwykle
utrudniona,ponieważwymagaprzedzieraniasięprzezsiatkępojęćiinterpreta-
cjitworzonąprzezstereotypy.Jestichwiele.Poświęciłemwksiążcewięcejuwagi
klasycznemustereotypowiwojennemu,zakorzenionemuwpamięcipolskichro-
dzin,wliteraturze,wewspomnieniach,anastępnietakżewliteraturzenaukowej
-mianowiciebiernościŻydówwczasieokupacji,bierności,któraprowadziłado
poddaniasiębezoporulosowizgotowanemuprzezhitlerowskieNiemcy.Jakim
STUDIASOCJOLOGICZNO-POLITYCZNE.SERIANOWA■NR2(09)/2018■ISSN0585-556X
