Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Współczesnemuczłowiekowiniewystarczajużuprawianieaktywnościtury-
styczno-rekreacyjnychtylkodlamiłegospędzaniaczasuwolnego.Dziświeluznas
poszukującnowychdoznań,podejmujeróżnorodnewyzwaniawświeciedzikiejna-
tury.Napopularnościzyskujązajęciaokreślanemianemrekreacjiprzygodowej,zaś
fenomentenstanowiprzedmiotlicznychbadańianaliz.Bezwzględunarodzaj
uprawianejaktywności,corazczęściejprzybierająoneformypostrzeganejakoryzy-
kowne.Wiążesiętozrosnącymzapotrzebowaniemnastymulacjęjejuczestników,
aczkolwiekpewnetrendylubwręczmodaniepozostajątubezznaczenia(Walczak,
Gracz,Tomczak2011050).Zjawiskotookreślonejestwliteraturzeprzedmiotujako
poszukiwaniedoznań–sensationseeking1.JakpodkreślaZuckerman(1994027)
niektórzybadaczeutożsamiająposzukiwaniewrażeńz"poszukiwaniemryzyka".
Jednakżecechata–posiadającasilnepodłożebiologiczne,opisuje"gotowość"do
podejmowaniaryzyka.Wybranaaktywnośćjestinicjowanawokreślonychwarun-
kachdlaosiągnięciapreferowanychprzeżyć,któresąpostrzeganejakokorzyści
istotnezpunktuwidzeniajednostki.Owedoznaniaikorzyścisąróżnewzależności
takodtypuaktywności,jakiodwarunkówjejuprawiania(Driveriin.19870205).
Istniejejednakdużazgodnośćcodotego,żeczynnikiemkonstytuującymrekreację
przygodowąjestwłaśnieryzyko,natomiastprzygodadoświadczanawtrakcierekre-
acjijestwynikieminterakcjiuczestnikówzróżnymielementamiśrodowiska0wodą,
lasem,warunkamipogodowymi,itp.(Próchniak2017013).Atrakcyjnestajesię
uczestnictwowtakichformach,którestwarzająokazjędopodnoszeniaefektywności
swoichdziałańwplenerze,awkonsekwencjiwpływająnapoczuciewłasnejsku-
teczności2.
Paradokshistoriipoleganatym,żeprzezsetkilatludzkośćpodejmowaładzia-
łaniamającenaceluminimalizacjęryzyka,adzisiajniektóreosobyzwłasnej,nie-
przymuszonejwoliangażująsięwpodejmowanieniebezpiecznychwyzwańwświecie
Ddzikiej”przyrody(Próchniak201709).Oileprzezwiekieksploracjaśrodowiska
przyrodniczegomiałanaceluprzeżycieczłowiekawnieprzyjaznymświecienatury,
otyleobecniepodejmowaneaktywności,niesąkonieczniezperspektywyprzetrwa-
niajednostki.KilkudniowywyjazdnałonoDdzikiej”przyrodyiobcowanieznaturą
stajesięnietylkowielkąprzygodą,alejestokazjądosprawdzeniaposiadanych
kompetencji,zarazemtychumożliwiającychadaptacjęjakieksploracjęświataprzy-
rody.Tymbardziej,iżśrodowiskonaturalnewtymszczególnieodludnetereny,
sprzyjająodczuwaniuwiększegopoczuciakontrolinadwłasnymidziałaniami,po-
nieważznajdujesięturelatywniemałowymagańnarzuconychzzewnątrz,przez
1Poszukiwaniedoznań(SensationSeeking)tocechazdefiniowanaprzezposzukiwaniezróż-
nicowanych,nowych,złożonychiintensywnychwrażeńidoświadczeńorazgotowośćdopo-
dejmowaniaryzykafizycznego,społecznego,prawnegoifinansowegowceludostarczenia
sobietegotypudoświadczeń(Zuckerman,1994027).
2Własnaskuteczność–towiarawsiebie,swojemożliwości,uogólnionysąddotyczącyumie-
jętnościdziałaniawnowychlubzmienionychwarunkach,wnieprzewidywalnych,anawet
stresującychsytuacjach.Przekonanieowłasnejskutecznościodgrywakluczowąrolęwpro-
cesachmotywacyjnychijestzwiązanezgotowościądodziałania,pokonywaniaprzeszkód,
wytrwałością.Przekonanieowłasnejskutecznościwsposóbnierozerwalnywiążąsięzoceną
swoichumiejętności(por.Bandura1999028-32).
4
