Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SOCjOLOGIAWIIIRŻESŻy
cjologiiNiemiecweimarskichrozstrzygaćmiałajedynie
jejfunkcjadiagnostycznaorazwartośćpredyktywnajej
prac,trudzwiązanyzjejuprawianiemnależałobyzakwe-
stionować.
Socjologianiemieckaprzedr.1933nieumiałaodpo-
wiedziećnapytanie–azadawanojeczęsto–czymjest
narodowysocjalizm.Np.KarlMannheimbyłwstyczniu
r.1933przekonany,żenazistowskazmorarozwiejesięnie-
chybniewciągudwóchmiesięcy2.Czymtłumaczysięten
znamiennyniedowładrozwiniętejihojniewyposażonej
wtalentydyscypliny?ErnstCassirer,zadającsobiezmody-
fikowanąwersjętegopytania,wyznałpolatachzżalem,że
szerzącasięmitologiapolitycznahitleryzmuwydawałamu
siętakabsurdalnainiedorzeczna,fantastycznaizabawna,
żeniebyłwstaniezajmowaćsięniąpoważnie3.Zbliżoną
interpretacjęznajdujemywsprawozdaniuHeinzaMausa,
któryprzypuszcza,żekomponentynarodowosocjalistycz-
nejideologiitudzieżantysemityzmirasizmuchodziłypod-
ówczaswNiemczechzaniegodnepoważniejszychsocjo-
logicznychzainteresowań4.
Brakrozwiniętychbadańsocjologicznychnadruchem
hitlerowskiminstatunascendimiałbywięcbyćwynikiem
rozpowszechnionejwśródsocjologówniemieckichnie-
chęcidotegoruchuijegodoktryny.Jednakżekonfronta-
cjategowyjaśnieniazprzebiegiemdyskusjitoczonychw
niemieckimśrodowiskusocjologicznymnapoczątkulat
trzydziestychsilnieograniczajegozasadność.Jakożdo-
2
PrzekonanietowyraziłK.MannheimwrozmowiezH.Mausem.
Por.HeinzMaus,BerichtüberdieSoziologieinDutschland1933–
1945,„KölnerZeitschriftfürSoziologieundSozialpsychologie”,
1959,nr1,s.72.
3
ErnstCassirer,TheMythoftheState,NewYork1955,s.375.
4
HeinzMaus,BerichtüberdieSoziologie...,op.cit.
20
