Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-562-2
Współczesne„poskramianie”sekularyzacji?
49
oglądzieokreślonyukładproporcjiflświata”religijnegoiniereligijnegoczy
raczejmniejreligijnego,wktórejówpierwszydominuje141.
Niecoinaczejnapojawiającesięznacznikibądźsymptomyrewitalizacji
czywitalnościreligijnejpatrząinicjatorzyflrynkowego”ujęciareligii,od-
wołującegosięm.in.doteoriiracjonalnegowyboru,wymianyspołecznej,
wramachktórychaktywnośćizaangażowaniereligijnewyzwalane,czy
raczejstymulowane,jestprzezdziałaniaiinicjatywypodejmowaneprzez
organizacjereligijne.Jednakżewidząonirównieżwpostępie,zwłaszcza
kulturowymizmianachspołecznych,siłęniszczącąreligię142.Osadzonaona
jestnadewszystkonaposzerzającejsięspecjalizacjiorazkonkurencji,którą
tworzązarównodostawcynagród,jakiinnesystemykulturowe,jakcho-
ciażbypolitykainauka,oferującesatysfakcjonującewyjaśnienia.Sekularyza-
cja–wedletegoujęcia–niejestanihilacjąreligii,leczprocesemjejzmian143.
Niemniejwskazujesięwnimnaosłabianepotencjału,znaczeniaczyteż
zdolnościoddziaływania,względnieatrakcyjnościtradycyjnychKościołów
idenominacji,cechującychsięniskimnapięciemzotoczeniem.Jednocześ-
nieichsłabnącasiłasprzyja–jakwskazująStarkiBainbridge–aktywności
izwiększeniuatrakcyjnościsektikultówreligijnych,utrzymującychwyższy
poziomnapięciazotoczeniem,wjakimdziałają,którypozwalanasilniejsze
podporządkowanieczłonkówobowiązującymwnichregułomizasadom,
tozaśstajesię–przynajmniejnajakiśczas–mechanizmemchroniącymte
grupyodwpływówsekularyzacyjnych144.
Postępkulturowyjestzatemczynnikiemosłabiającymorganizacjereligij-
ne,azwłaszczatetradycyjneocharakterzemonoteistycznym.StarkiBain-
bridgeexpressisverbisstwierdzają,żeflutrzymaniesilnejorganizacjireligijnej
bazującejnawierzewjednegodobregoiwszechmogącegoBogajestniemoż-
liwe”
145
.Pomimotakdośćpesymistycznejperspektywyniewskazująoni
natychmiastowegounicestwieniatakichorganizacjireligijnych,ajedynieza-
znaczająsukcesywnyprocesosłabianiaichpozycjiiznaczenia.Sekularyzacja
przyczyniasięprzetodoflutratywładzyprzezorganizacjereligijne”146,aza-
razemstymulujewitalnośćsektikultów,cowytwarzadynamizmwsferze
religijnej,którymożnaidentyfikowaćjakoflrozkwit,anieśmierćreligii”147.
141Por.tamże,s.53.
142
R.Stark,W.S.Bainbridge,Teoriareligii,dz.cyt.,s.340.Por.takżeR.Stark,R.Finke,Beyond
ChurchandSect:DynamicsandStabilityinReligiousEconomies,w:SacredMarkets,SacredCanopies.
EssaysonReligiousMarketsandReligiousPluralism,red.T.G.Jelen,Lanham–Oxford2002,s.31–62.
143R.Stark,W.S.Bainbridge,Teoriareligii,dz.cyt.,s.339.
144Tamże,s.347.
145Tamże,s.348.
146Tamże,s.356.
147Tamże,s.370.
