Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3
Ktomógłprzewidzieć,żetennieszczęsnyprzydomekprzyniesie
mupecha,żewydananiegowyrok?SamOrten,jedynieonbymógł–
apokaliptycznypesymistainamiętnykochaneksłów,które
topołączenieczynizniegojeśliniewieszcza,prorokaczychoćby
wróżbitę,tonapewnojasnowidza:kogoś,ktowidzi
jaśniejiprzenikliwiej.Adokładnie:ciemniej,mroczniej,awięc
iprzenikliwiej.Onwłaśniemógłbytoprzewidzieć,bonibykto,jaknie
on?
Iwjakimśsensie,rzeczjasna,toprzewidział.Całajegotwórczość
jestzrobionazekstatycznegozachwytunadżyciem,któryjestmożliwy
tylkowperspektywieprzedwczesnegokońca.Cieńśmierci,wojny
izagłady–atakżeZagłady,zanimsięonajeszczenadobrerozkręciła
(nazwiskoOhrenstein,któreukrywałpodpseudonimami,mówiwiele,
mówiprawiewszystko:nawetdzisiaj,amożeszczególniedzisiaj,
bonaszateraźniejszośćznówstałasięwyczulonanasemickie
brzmienianazwisk,znówjezobrzydliwymzapałemtropi
idemaskuje)–nadajejegoekstazieszczególnąintensywność.Żyć
wcieniuśmiercitojestijednocześnieniejestsprawaprosta:jest,
bopachniełatwiznąmłodegoumysłu,któryprzybieranieznośną,
dekadenckąpozę;niejest,botostraszne,skażoneżycie,niezależnie
odtaklekkoczynawetniedokońcaświadomieprzybranejpozy.Nie
dajeonojednakgwarancjiintensywności,atymbardziej–wybitności.
Geniusztojestrzeczniezwyklerzadka.JosefHiršal,jeden
znajważniejszychczeskichtwórcówpoezjieksperymentalnej,miał
napisaćkiedyśdobratankapoety,JiříegoOrnesta(braciaOrtenadla
odmianyprzybralibowiemnazwiskoOrnest,któreokazałosięjednak
owieleszczęśliwsze:obajprzeżyliwojnę,dożylinawetupadku
komunizmu,ajeden–tenstarszyzresztą–niemaldoczekałwstąpienia
RepublikiCzeskiejdoUniiEuropejskiej):„Musiszsię,krótkomówiąc,
pogodzićzfaktem,żemieliściewrodziniegeniusza!”.
Geniuszwrodzinie–torzeczywiściebrzmijakproblem,zktórym
trzebasięzmierzyć,anawetostateczniepogodzić.Geniusz
wliteraturze–podobnie,tyleżeskalajestowielewiększa,boowiele
większajesttarodzina:mierzyćsięztymmusimywszyscy.Geniusz
zakłócaporządekrzeczy.Ageniuszwcześnieumarły?Tendodatkowo
