Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚWIĘTYANTONIPADEWSKIWPOEZJIPOLSKIEJ
25
wyrażałsięfascynacjąprymitywnymiformamisztuki,postawąekstazyreligijnej
itwórczej16.
MożnazaliczyćwierszStefanaFlukowskiegoŚwiętyAntonikażącydorybdo
owegonurtukontynuującegofranciszkanizm.Młodośćautorategoutworuprzy-
padłarównieżnaokresdwudziestoleciamiędzywojennego.Flukowskizwiąza-
nybyłod1927rokuzgrupąpoetyckąskupionąwokółczasopismanKwadryga”
.
Charakterystycznedlajegotwórczościjestpodejmowanietematówprzedstawia-
jącychistniejącesprzecznościwstosunkuaprobatyiprotestujednocześnie.Wiersz
oAntonimjestlirykąroli.TutajpodmiotmówiącycałkowiciekryjesięzaŚwiętym,
uruchomionajesttakasytuacjanadawczo-odbiorcza,wktórejpodmiotprzyjmuje
rolęŚwiętegoimówijakonja”-wpierwszejosobie.Podmiotidentyfikujesięzpo-
stacią.Wtensposóbuzyskujeefektnajmniejszego,boskrzętnieukrytego,dystansu:
Otomjadowasżyjącewgłębiprzyszedłwsukience
Brunatnejiwdrewnianychtrepkachnanogach
NauczaćsłowaktórewemnierzuciłyBogaręce17.
Takżewewspółczesnościpostaćśw.Antoniegoinspirujepoetów.Wwier-
szuRomanaBrandstaetteraLitaniadośw.Antoniegopojawiasięwezwaniedo
Świętegojakojedynegonantidotum”naobłędludzkości.Wutworzezestawione
postawywspółczesnegoczłowiekaipostawyludziprzedstawionenaobrazie
HieronimaBoschaWózzsianem,którewydająsięniczymnieróżnićpomiędzy
sobą.Wierszjestrodzajemwerbalnegotryptykunawzórprzywoływanegoobra-
zu.Autorwierszawpisujesiętymsamymwtradycjępoezjioobrazach,znanej
odstarożytnościjakoekfraza.Dlategorodzajuutworówcharakterystycznajest
rolaodbiorcy,którymusiznaćprzedmiotodwołańmalarskich.Tymbardziej,że
wutworzeBrandstaetteraniemaopisuobrazuBoscha,tylkonawiązaniame-
tatekstualneprzywołującenazwiskotwórcyitytułdzieła.Wydajesię,żejestto
rodzajpretekstudomanifestowaniapostawyobywatelskiejiświatopoglądowej.
Wierszten,przywołującyznaneodbiorcywyglądymalarskie,jestinterpretacją
współczesności,wktórejzasadnicząrolępełniożywienieśrodkatryptykuBoscha:
Jedziewózzsianem,
Jedzie,
JaknatryptykuHieronimaBoscha18.
16Zob.Franciszkanizm,w:Epokiliterackie.Wielkileksykonliteraturypolskiej,oprac.J.Bajda,
M.Cieński,M.Łoboz,J.Pyszny,J.Sokolski,M.Ursel,A.Zawada,T.Żabski,Wrocław2005,s.653.
17S.Flukowski,ŚwiętyAntonikażącydoryb,w:NauczycielEwangelii,jw.,s.249.
18R.Brandstaetter,LitaniadoświętegoAntoniego,w:NauczycielEwangelii,jw.,s.252.