Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ40SPECYFICZNEŹRÓDŁAPRAWAPRACY
nejskutecznościukładówzbiorowych.Wrezultacieukładyzbiorowepracy,
mimobrakujednolitejregulacji,uznawanozaźródłaprawawznaczeniu
przedmiotowym(obokustawirozporządzeń)34.
Wodniesieniudopewnychgruppracownikówustawodawcastworzył
proceduryrozstrzyganiazatargówzbiorowych,wramachktórychwykorzy-
stywanokonstrukcjeprawne,któremożnabyłozaliczyćdospecyficznych
źródełprawapracylubktórepodwzględemcharakteruprawnegobyłydo
nichzbliżone.Procedurystworzonedlapracownikówrolnych(1919)35zo-
stałynastępnierozszerzonenadozorcówdomowych(1920)36.Wprocedurze
rozstrzyganiazatargówuczestniczyliinspektorzypracy(wrolnictwie),któ-
rzynawniosekstronyzatargulubzwłasnejinicjatywywystępowalioza-
warcieugody37.Postępowaniemogłosięzakończyćzawarciemugodyprzez
stronyzatargulubwydaniemorzeczeniaprzezkomisjęrozjemczą.Ugoda
byłaaktemzbliżonymdoukładuzbiorowego(czynawetznimtożsamym)38.
Orzeczeniakomisjirozjemczychwywoływały(zzastrzeżeniempewnych
różnic)skutkizbliżonedoumówzbiorowych(choćmiałyinnycharakter
prawny)39.Ugodyiorzeczeniazawarte(wydane)dlacałegopowiatumia-
ływiązaćwszystkichpracodawcówipracownikównatymobszarze(art.9
ustawyozałatwianiuzatargówzbiorowychpomiędzypracodawcami
apracownikamirolnymi),ustanawiającgwarancjeokreślonychwarunków
zatrudnienia.Korzystniejszedlapracownikówugodyiorzeczeniakomisji
rozjemczychzastępowałypostanowieniaumówopracę(art.18ustawy).
Rozjemstwomiałopoczątkowocharakterdobrowolny40.Następniepodję-
todziałaniawceluustanowieniarozjemstwaocharakterzeprzymusowym
34A.Raczyński,Polskieprawo...,s.4.
35Ustawazdnia1sierpnia1919r.ozałatwianiuzatargówzbiorowychpomiędzypra-
codawcamiapracownikamirolnymi,Dz.PrawP
.Pol.Nr65,poz.394zpóźn.zm.Zastąpiłaona
ustawęzdnia28marca1919r.ozałatwianiuzatargówzbiorowychpomiędzypracodawcami
apracownikamirolnymi,Dz.PrawP
.Pol.Nr29poz.251.Odrębnysystemrozjemstwaobowią-
zywałnaGórnymŚląsku.Zob.M.Święcicki,Instytucjepolskiego...,s.105–106.
36Ustawazdnia23stycznia1920r.orozszerzeniudziałaniaprzepisówustawyzdnia
1sierpnia1919r.ozałatwianiuzatargówzbiorowychpomiędzypracodawcamiapracownikami
rolnymi(DziennikPrawz1919r.Nr65,poz.394)nazatargizbiorowemiędzywłaścicielami
nieruchomościmiejskichadozorcamidomowymi,Dz.U.Nr8,poz.53.
37Wpierwszejfaziestrony(kształtstronypracowniczejniebyłsformalizowany)ne-
gocjowaływobecnościinspektorapracy.Kolejnymietapamibyłopostępowanieprzedkomisją
polubowną(którejprzewodniczyłinspektorpracy)orazkomisjąrozjemczą.Wtychetapach
uczestniczyłyjużzwiązkizawodowe(szerzejA.Dziadzio(wo)Systemprawapracy,t.V...,pod
red.K.W
.Barana,s.83).
38Por
.J.G.Wengierow,Układyzbiorowe...,s.30orazM.Święcicki,Instytucjepolskiego...,
s.45,uznającugodyzaswoistypierwowzórukładówzbiorowych.Zob.teżW
.Masewicz,Poło-
żenieprawne...,s.185orazA.Dziadzio(wo)Systemprawapracy,t.V...,podred.K.W
.Barana,s.83.
39S.M.Grzybowski,Wstępdonaukiprawapracy,Warszawa1947,s.76.Charakterprawny
ugodyzrównywanozcharakteremorzeczenia,opierającjenateoriiustawy(M.Święcicki,In-
stytucjepolskiego...,s.45).Wprzypadkuorzeczeńuznawanojednakichadministracyjnoprawny
charakter(Z.Fenichel,Prawopracy...,s.528).
40M.Święcicki,Instytucjepolskiego...,s.45.
159