Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofKrysienielGENEZA,PRZEBIEGISKUTKIROZPADUJUGOSŁAWII
19
jupołudniowejDalmacji(zeSplitemiDubrownikiem).Wczasiewalk,
któretoczyłysiędokońca1991roku,doszłodopierwszychprzejawów
dwustronnego,skrajnegookrucieństwa29.Działaniazbrojnezostały
zawieszonepozawartym3stycznia1992rokurozejmie,wynegocjo-
wanymprzezwysłannikaONZ,CyrusaVance’a30.Pozakontroląrządu
wZagrzebiupozostałyterenyzamieszkałeprzezSerbów,analiniide-
markacyjnejrozmieszczonooddziałypokojoweONZ.Tenstan–mimo
niemalżeciągłychpotyczek–utrzymałsiędolata1995roku.
WobecfaktycznegokońcaistnieniaJugosławii,takżewpozostałych
republikach–zwyjątkiemCzarnogóry31–podjętokrokizmierzającedo
usamodzielnieniasięiucieczkispodserbskiejdominacji.Dnia8wrze-
śnia1991rokuniepodległośćogłosiłaMacedonia,zamieszkanaprzez
ludnośćprawosławną,choćzeznaczącym(wgróżnychdanych–od20
do40)odsetkiemAlbańczykówwyznającychislam.Naszczęściewtym
przypadkupodziałyreligijneinarodoweniedoprowadziłydowybuchu
wojny,choćdekadępóźniejkrajtenstanąłwobliczuwojnydomowej.
Jednakwobecpresjiwspólnotymiędzynarodowej,chcącejuniknąćko-
lejnejwojnynaBałkanach,zawartyzostałkompromismiędzyrządem
aprzedstawicielamimniejszościalbańskiej32.
Nieporównywalniedramatyczniejszebyłykulisyogłoszenianiepod-
ległościprzezBośnięiHercegowinę.Tamultietnicznarepublikabyła
częstonazywanaDmałąJugosławią”,zewzględunastopieńzróżnico-
wanianarodowościowegoireligijnegomieszkańców.Wartozaznaczyć,
żewczasieistnieniaSFRJteodmiennościnieodgrywałyznaczącejroli.
Zawieranebyłymieszanemałżeństwa,powszechnybyłzwyczajbra-
niaudziałuwobrzędachinnychreligii.TowBośninajwiększyprocent
mieszkańcówzadeklarowałnarodowośćjugosłowiańskąwostatnim
przedwybuchemwojnyspisiepowszechnym(5,5%).Jednakświeżedo-
świadczeniawojnychorwacko-serbskiejkazałyprzypuszczać,żeiwtej
republicedojdziedokrwawychwydarzeń.
WładzeBośniiHercegowinyodzwierciedlałyjejskładetniczny.Od
jesieni1991rokuprzedstawicielemuzułmańscyichorwaccypodjęli
ścisłąwspółpracę,natomiastSerbowiecorazwyraźniejciążyliwstronę
Belgradu,głoszącegoideępowstaniaDwielkiejSerbii”.Jeszczeprzed
29NależyprzedewszystkimwspomniećozbrodniachdokonanychwVukovarze,czyteż
obarbarzyńskimbombardowaniuzabytkowejstarówkiwDubrowniku.
30M.Tanty,BałkanywXXwieku,Warszawa2003,s.350.
31CzarnogórawrazzSerbiąutworzyływkwietniu1992rokuFederacyjnąRepublikę
Jugosławii.
32Szerzejnatentemat:Z.Deskalovski,TeMacedonianconfictof2001:betweensuccessful
diplomacy,rhetoricandterror,CentreforPost-CommunistStudies,OccasionalPaperno.7
(2004),www.stfx.ca/pinstitutes/cpcs.WprzypadkuMacedoniijużnasamympoczątkupojawił
sięproblemzmiędzynarodowymuznaniemkraju,bowiemsąsiedniaGrecjazaprotestowała
przeciwkoużywaniunazwy„Macedonia”
.WedługAten,byłatohistorycznaczęśćstarożytnej
Grecji.Przyjętozatemnazwękompromisową–ByłaJugosłowiańskaRepublikaMacedonii
(skrótang.FYROM).
