Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1
1-1-RYSHISTORYCZNYSZCZEPIEŃOCHRONNYCH
IPERSPEKTYWYROZWOJUNOWYCHSZCZEPIONEK
Pierwszepróbyzapobieganiazachorowaniomnaospęprawdziwąprzezsztuczne
przeniesieniezakażeniazosobychorejnazdrowąwceluwywołaniauniejodporności
podjętonajprawdopodobniejwXwieku,najpierwwIndiach,apotemwChinach.
Odłacińskiegookreśleniavariolavera–„ospaprawdziwa”metodętęnazwanowarioli-
zacją.Polegałaonanazakażeniuzdrowegoczłowiekawirusemospyprawdziwejpoprzez
wprowadzeniedojegoorganizmuropnejzawartościpęcherzykówospowychlubsprosz-
kowanychstrupówpochodzącychodludzichorychnaospęprzeznozdrzalubnakłucie
skóry.WIndiachzakładanodzieciomubraniapoosobachchorychnaospę.Wwielu
przypadkachbyłtozabiegskutecznywstosunkudoosoby„zaszczepionejospą”,jednak
czasamipowodowałciężkiprzebiegchoroby,którakończyłasięzgonem.Człowiekpod-
dawanywariolizacjistawałsięteżźródłemnowychzachorowańnaospę,prowadzących
dokolejnychepidemii.JednakmetodatabyłapowszechniestosowananaterenachAzji
MniejszejiwEuropieZachodniej.Tureckimniewolnicom,któremiałybyćsprzedanedo
haremu,nacinanoskóręidoranywprowadzanoropęzpęcherzyospy.Miałotochronić
kobietyprzedzachorowaniemnaospąprawdziwą–chorobę,która„odbierałaurodę”.
DoEuropyZachodniejwariolizacjatrafiławXVIIIwiekuzasprawąladyMaryWortley
Montagu,żonybrytyjskiegoambasadorawKonstantynopolu,którakorzystajączdo-
świadczeńTurków,w1718rokunakazałazaszczepićswegosynaprzeciwkoospie.Chło-
piecprzezkilkadnigorączkował,aleszybkopowróciłdozdrowiainigdyniezachorował
natęchorobę.
PopowrociedoAngliiladyMaryzainteresowałasprawąszczepieńkrólaJerzegoI,któ-
ryjednakuzależniłwprowadzeniepowszechnychszczepieńodwynikóweksperymen-
tunadwóchosobachskazanychnaszubienicę.Próbasiępowiodła,askazanizostali
ułaskawieni.Wtedytametodaszczepieńszybkosięrozpowszechniłanietylkowśród
dziecimonarchów,aletakżetychzsierocińców.RównieżkrólpruskiFryderykWielki
wprowadziłzaleceniezaszczepieniacałegokraju,anawetwydałpouczającąbroszurkę
natematszczepienia,napisanąprostym,zrozumiałymjęzykiem.Nasileniewariolizacji,
którenastąpiłowXVIIIwieku,znaczniejednakpóźniejosłabło,równieżzewzględów
etycznych.
EręszczepieńochronnychzapoczątkowałEdwardJenner,angielskilekarzpraktykujący
nawsi.Przez20latprowadziłbadanianaduodpornieniemludzinaospęprawdziwą.
Napodstawieobserwacjizauważył,żekobiety,któredoiłykrowychorenaospękrowią,
objawiającąsiękrostaminawymionach,sąodpornenaospęprawdziwą.W1796roku
Jennerprzeprowadziłeksperyment,wtrakciektóregowprowadziłdoorganizmu8-let-
niegochłopcatreśćpęcherzykapobranegooddojarki,którachorowałanaospękrowią.
Naramieniupacjentadokonałdwóchnacięć,anastępniewtarłwnieniewielkąilość
