Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
kalkulowali,cobyłobydlanichlepsze:powrótdoDOMU,dotego„kręguprzod-
ków”oraz„sferypamięci”,czypozostaniewRosji,burzliwiesięzmieniającej:
dewastującejstareporządkiikonstruującejnowe.Problempolegałnatym,żenie-
konieczniedlawszystkichrewolucjaleninowskabezpośredniooznaczałazakłada-
nieimperiumzła.Zdzisiejszegopunktuwidzeniabrzmitoniedorzecznie.Jakktoś
cej-jakktośmógłchciećdobrowolniewłączyćsięwbudowanienieludzkiegosys-
temukomunistycznego?Trzebapostaraćsięuciecodtego„płytkiegohistoryzmu”
iprezentyzmu.Interpretowaneretroaktywniesekwencjezdarzeńwydająsiędzi-
siajoczywiste,dlaczegowięcniezaliczałysiędotakichponadstolattemu?Znana
Heglowskamaksymawprostysposóbwyjaśniatenbłądspojrzenia:„sowa
Minerwywylatujeozmierzchu”.Rok1918stałsięswegorodzajukomplikacją,na-
kazującądokonaniewyboruiztejracjijestpunktemgranicznymwniniejszej
książce.Przyczymjesttopasgranicznyzarysowanyzoddali,zhoryzontempa-
trzeniadalej,jużdlainnychbadaczyiinnejtematyki.HistoriawygnańcówzKró-
lestwaPolskiegowRosjiwcalebowiemwtedysięniekończy.Ofakcietymdobrze
PodstawąźródłowąprzekazywanychCzytelnikowiszkicówsągłównie
dokumentywymienionychpolskichorganizacjipomocowychwRosji,zdepono-
waliwpublikacjachwskazaniwcześniejhistorycyzośrodkalubelskiego,ale-
możnabyrzec-czytaneinaczej.Uznałem,żewartoniniejsządokumentację
wykorzystaćniczymprzykładanąlupę,abylepiejpoznaćowożyciecodziennewy-
gnańcóworazichmentalność.Działaczestowarzyszeńcharytatywnychznajdo-
walisięblisko(możenajbliżej)tułaczy,najczęściejludnościchłopskiej,któranie
pozostawiłaposobienazbytwieluświadectwdotyczącychpowszedniości.Jedno-
cześniezaznaczam,żespojrzenieosóbzaangażowanychwpomoc-wnikliwe,
11Uchodźcymogliniemyślećwkategoriachojczyzny,moglimyślećwkategoriachlokalności;Rosja
jakomiejscebyłaswojabardziej.
12Zob.Bibliografia.
13CzyliinaczejniżwprzypadkumonografiiA.Prymaki-Oniszk.Niezwykleinteresująca,odmienna
perspektywadotyczącaludnościpolskiejzob.np.K.Sierakowska,Śmierć-Wygnanie-Głód
wdokumentachosobistych.ZiemiepolskiewlatachWielkiejWojny1914-1918,Warszawa2015.
10
