Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pierwszepróbysformalizowaniaregułrozumowania,czyliinnymisłowy
sformułowaniezasadlogiki,możnabywskazaćjakopróbęmechanizacji
procesumyślenia.PionieremwtejdziedziniebyłArystoteles,któryjako
pierwszywswymfundamentalnymdzielepodtytułemOrganonzdefinio-
wałlogikęaksjomatyczną.Wszczególnościwprowadziłkoncepcjęsylogi-
zmu,tojestsformalizowanegoschematuwnioskowania,dodziśtakistotną
zwłaszczawnauce,dlaprawnikówinegocjatoróworaztychwszystkich,
dlaktórychpoprawnewnioskowaniemaznaczenie.Oczywiścieinniwiel-
cymyślicielestarożytnejGrecjitakżebadalikwestiedotyczącelogiki,do
pewnegostopnianawetklasyczneElementyEuklidesamożnatraktować
jakopodręczniknietylkogeometriiimatematyki,alewłaśnietakżelo-
giki.Dziełafilozofówgreckichmiałybezdyskusyjnieolbrzymiwpływna
późniejszyrozwójnaukścisłych,jednakżewartopodkreślić,iżstosunko-
worzadkobyłyonepoznawaneworyginale.Najczęściejdoczytelników,
choćbywczasachImperiumRzymskiego,docieraływinterpretacjachiko-
mentarzachinnychautorów,zktórychwartowymienićprzynajmniejPor-
firiusza.JegopisanewIIIw.n.e.komentarzedodziełArystotelesa,aż
doczasówśredniowieczastanowiłyjedenzpodstawowychpodręczników
logiki,itonietylkowświeciezachodnim,aletakżewsferzecywiliza-
cjimuzułmańskiej,przetłumaczonenaarabskiwVIIIw.n.e.przezIbn
al-Mukaffę.Todziękiuczonymarabskim*miałmiejscerozwójkolejnych
istotnychdlaSIkoncepcji,takichjakpozycyjnanotacjaliczb.Wszczegól-
nościdziękitłumaczeniomdziełperskiegomatematykaMuhammedaibn
MusyAl-Chwarizmiego(m.in.traktatuOrachunkuzzastosowaniemcyfr
indyjskich)zawdzięczamyrozpowszechnienietegosystemuzapisuliczb–
aletakżeiprowadzeniarachunków–naobszarześredniowiecznejEuro-
py.Notabeneodzniekształconegonazwiskaautorapochodziwspółczesne
słowoalgorytm,którypoczątkowooznaczałwłaśniesposóbwykonywania
rachunkówprzywykorzystaniuliczb(któredziśnazywamyarabskimi),
aniezaśzpomocąabaku,czyliliczydeł.Bezsystemupozycyjnegozapisu
liczbniesposóbwyobrazićsobiewspółczesnychkomputerów,nieoznacza
tojednak,iżzastosowaniearytmetykijestwarunkiemkoniecznymdozbu-
dowaniamaszynyprowadzącejwnioskowanie.Doskonałymtegodowodem
mogąbyćpracebłogosławionegoRajmundaLullusa(ur.w1232r.),hisz-
pańskiegotercjarzafranciszkańskiego.Jednozjegodzieł,ArsMagnaet
Ultima,zawieraopiswnioskującej,strictemechanicznejmaszynykombi-
natorycznej.Coprawdamaszynatanajprawdopodobniejnigdyniezostała
*KtórzyuczylisięodPersów,Grekówiandaluzyjskichchrześcijan.
7
