Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
słowami.Oneodwzorowująikontynuująprocestworzeniasięcorazbardziejskomplikowa-
nychzwiązkówirelacjipomiędzyróżnegorodzajuelementami.Jeślibynienadawaćnazw
tymcharakterystycznymkombinacjomzwiązkówipowiązańpomiędzydanymi,wtedyko-
munikacjamiędzyludźmiorazwymianainformacjibyłabybardzoskomplikowanaiczaso-
chłonna,gdyżwtedywszelkieinformacje,którechcielibyśmyprzekazaćinnym,musiałyby
byćprzekazywanenapodstawieobserwacjinasprzezinnychwkonkretnychsytuacjach.Tak
postępujązwierzęta,którenierozwinęłyjęzyka-sprawnegosposobuprzekazywaniainfor-
macji.Dorosłezwierzęta-zwyklerodzice-pokazująswojemupotomstwuwkonkretnych
sytuacjachswojestrategiełowieckielubobronne,np.orki,delfiny,małpy,słonie.Potomstwo
obserwującje,uczysięidoświadczającichzaczynasamorozpoznawaćtecharakterystyczne
iistotnekombinacjeorazzwiązkipomiędzydanyminapływającymidonich,formującw
swoichumysłachpewnepojęciaistrategiepostępowania.Jeśliwtakisposób,tzn.przezdo-
świadczanie,formowanajestwiedzawumyślepotomstwa,będzieonabardzopodobnado
wiedzyrodziców.Niektórezwierzęta,taksamojakludzie,sąjednakzdolnedoporuszania
sięwspecyficznysposób,tworzeniapewnychfaldźwiękowychorazwydzielaniapewnych
związkówchemicznych.Jeślidanaistotawyposażonawukładnerwowyjestwstaniekon-
trolowaćswojeruchy,sposóbtworzeniadźwiękówlubwydzielaniapewnychzwiązkówche-
micznych,możewykorzystaćokreśloneichukładyikombinacjewprocesieporozumiewania
się,jeślisposóbichinterpretacjiprzezodbiorcówbędzietakisamlubpodobnydozamiarów
nadawcy.Takieujednolicenieinterpretacjiprzekazywanychsygnałówpomiędzynadawcąi
odbiorcąmożepowstaćwtrakcieobserwacjinadawcyprzezodbiorcęwtrakciepewnejczyn-
ności,kiedytonadawcaopróczwykonywaniapewnychczynnościrównocześnieprzekazuje
takisamsygnałobrazowy,dźwiękowy,dotykowylubchemiczny.Wtedyodbiorcastopniowo
zaczynawiązaćtensygnałzwykonywanymiczynnościamiprzeznadawcę,awięczaczyna
powstawaćpewienwspólnyirozpoznawalnyzbiórokreśleń(obrazowych,dźwiękowych,
dotykowychlubchemicznych)identyfikującychpewnedziałania.Uludzisąniminaprzy-
kładsłowadanegojęzyka,którychsięuczy.Jeślitaksięstanie,wtedywystarczy,żenadawca,
znającyteokreślenia,wyśledoodbiorcytensygnał,któryzostanierozpoznanyipowiązany
zobserwowanąwcześniejczynnością.Wtedynadawcaiodbiorcamogąpodjąćlubskoordy-
nowaćswojedziałania,powiązanezprzekazanymsygnałem,któryjeokreśla.Uzwierząt
obserwujemywieleskoordynowanychdziałań,mimożenieposługująsięsłowamitakjak
ludzie.Zwierzętajednakprzekazująsobiepewnesygnałynajczęściejzapośrednictwempew-
nychruchów,dźwiękówlubsubstancjichemicznych,któresązdolneemitowaćiodbierać.
Techarakterystycznekombinacjewykonywanychruchów,emitowanychdźwiękówlubwy-
dzielanychsubstancjichemicznych,mogąbyćodpowiednikiemnaszychludzkichsłów.Ze
względunałatwość,szybkość,stosunkowodużebezpieczeństwoidużyzasięgwprzekazy-
waniuiodbieraniusygnałówwformiedźwiękowej,ludziewdalekiejprzeszłościwybralii
rozwinęlitensposóbkomunikacji.Dowspółczesnychczasówrozwinęlistopniowoskompli-
kowanąreprezentacjęwerbalnąopartąnietylkoofaledźwiękowe,leczrównieżbazującna
symbolachgraficznych,np.literachirysunkach.Umożliwiłotoludziomkolejnezwiększenie
zasięguprzekazywanychinformacjiorazichprzekazywaniewczasieiwprzestrzeni.Dla
rozróżnieniatychpojęćnadaliimpewneunikalnenazwyireprezentacjęgraficzną.Żebyte
dźwięki,układydźwięków,litery,słowalubrysunkimogłycośreprezentowaćlubmiećjakiś
sens,musząbyćzdefiniowanewumyślepoprzezpewneskojarzenia.Skojarzeniatemogą
odnosićsiędopewnychznanychrzeczy,zdarzeń,czynności,właściwościitd.Emitowaniei
odbieraniedźwiękówwerbalnychniejestjednakjedynymsposobem,jakiludziestosują.Ist-
niejerównieżmożliwośćniewerbalnegoprzekazywaniasobiepewnychinformacjipoprzez
specyficznysposóbporuszaniasię,przezobrazy,anawetzwiązkichemiczne,podobniejak
25
