Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiorytmiewkinieawangardowym
33
wniniejszymartykulejestmiszczególniebliska4-przyjmuje,żenurttenma
trzyzasadnicze(choćniejedyne)źródła5.
Pierwszeznichtoewolucjafilmubezpośredniego(jakKluszczyńskiokre-
ślainnynurtawangardy),wefekciektórejwarstwawizualnawniektórychjego
realizacjachpraktycznieuwalniasięodrzeczywistości,rezygnujączaspektu
przedstawialnościtejżenarzeczrytmicznych,abstrakcyjnychkonfiguracji
obrazów.Wefekciewykorzystaniarozmaitychśrodkówfilmowychzmontażem
naczele,powstawałydziełaskupiającesięraczejnasekwencyjnościposzcze-
gólnychujęćaniżelinaichtreścijakotakiej,będącejprzedmiotemrejestracji
wycinkówotaczającegoświata.Najbardziejbodajznanymprzykłademutworu
zaliczanegodonurtukinaabstrakcyjnego,wktórymwskazaćmożnabardzo
wyraźnąobecnośćtakichkonfiguracji,jestBaletmechaniczny(LaBalletméca-
nique,1924)FernandaLégera.Montażowepowtórzenianiektórychujęćspra-
wiają,żeichwłaściwościreprezentacyjne(jakrównieżnarracyjne)stająsię
podrzędnewzględemsamejrytmizacjiobrazu.
DrugieźródłonarodzinfilmuabstrakcyjnegoKluszczyńskiupatruje
wdążeniachtwórcówmalarstwanowoczesnegodouchwyceniaruchu.Zagad-
nienietostałosięprzyczynąrozmaitycheksperymentów,którezaowocować
miałydynamizacjąprzedstawieńobrazowych.Narzędziem,którewnajspraw-
niejszysposóbmogłoumożliwićrealizacjętychcelów,okazałosięmediumfil-
mowe,uktóregopodstawleżywykorzystaniepercepcyjnegowrażeniaruchu.
Wefekcie,artyścitacyjakVikingEggeling(Symfoniadiagonalna[Diagonal
Symphonie],1924)czyHansRichter(Rytm21,23,25[Rhythmus21,23,25],
1921-1925)sięgnęlipokinojakośrodekwyrazuumożliwiającyoperowanie
abstrakcyjnymobrazemdlauchwyceniaruchuizmienności.Wartowtymmiej-
scuzwrócićuwagę,żezarównoobajwymienieni,jakrównieżinnitwórcy(na
przykładWalterRuńmann)tegotypurealizacjifilmowych,wywodzącychsię
bardziejlubmniejbezpośredniozmalarstwa,tytułowaliswojedziełazgodnie
zterminologiąwykorzystywanąwdyskursieokołomuzycznym,podkreślając
4Problematykafilmuabstrakcyjnego(iszerzej:awangardyfilmowej)doczekała
sięlicznychwnikliwychomówień,opracowanychprzeznaukowcówczysamycharty-
stówformułującychzarównowielewzajemniezbieżnych,jakidośćodmiennychspo-
strzeżeń.Niektórzyznich,np.WilliamMoritz,akcentujązresztąwspominaneprzeze
mniesilnezwiązkiigłębokiepodobieństwategotyputwórczościfilmowejzeświatem
muzyki(por.WilliamMoritz,Filmabsolutny,[w:]Widok.WROMediaArtReadernr1.
Odkinaabsolutnegodolmuprzyszłości.Materiałyzhistoriieksperymentuwsztuceru-
chomegoobrazu,red.VioleńaKutlubasis-Krajewska,PiotrKrajewski,Wrocław2009,
s.60-65).
5R.W
.Kluszczyński,op.cit.,s.99.
