Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stwierdzononaprzykład,żestresmożebyćźródłemlicznych(także
somatycznych)chorób,nawetwymieniasięwśródnichreumatyzm.
Możemypostawićpytanie:dlaczegotaksiędziejeinajakiejpodstawie
traktujesiętyleróżnychchoróbwkategoriiskutkówstresu?Częścio-
womożenaszadowolićwyjaśnienie,żestreswpływanaosłabienie
układuimmunologicznego.Jesteśmywstanieuzasadnićtoostatnie
twierdzeniepowołującsięnawynikilicznychbadańempirycznych.
Alezawszewolnonampewnychwyjaśnień(iuzasadnień)nieuznać
zawystarczająceiwówczaszadajemynastępnepytaniandlaczego”.
Wpodanymprzykładziedotyczącymstresumożemybyćzaintere-
sowanipoznaniemnagłębszympoziomiemechanizmówosłabiania
układuodpornościowego.
Zreguływyjaśniającposzczególnefaktywsposóbnaukowy
odwołujemysiędopraw10iteorii.Napodstawiewiedzyteoretycz-
nejmożemyzarównowyjaśniać,jakiprzewidywać,cobędziemiało
miejscewprzyszłości,jeżelinaszawiedzajestprawdziwa.Dlaczło-
wiekajakoistotymyślącejidążącejdopoznaniaświataisiebie-anie
tylkopraktyczniedziałającej-głębszezrozumienie,jakiedajewie-
dzateoretycznamożebyćźródłemwewnętrznejsatysfakcji.
Naczympolegawyjaśnienie?
Czymróżniąsięwyjaśnienianaukoweodnienaukowych?
Kiedynaszeodpowiedzinapytaniandlaczego”uznajemyza
zadowalające,toproblemjestdlanas(subiektywnie)rozwiązany
iprzestajemyonimmyśleć.Abybowiemmyślenienaokreślonyte-
matrozwijać,musimyzobaczyćnowyproblem,czynoweproblemy.
Możemynaprzykładzapytać,czynaszewyjaśnieniauzasadnio-
ne,czynienaprzykładpseudowyjaśnieniami.Takimpseudowy-
jaśnieniemmożebyćwytłumaczenietegosamegoprzeztosamo-
idemperidem.Naprzykładpytającdlaczegodanyśrodekobniża
temperaturę,możemypowołaćsięnajegonmocobniżającą”.Błędne
kołometodologicznepowstajewówczas,gdynakolejnepytaniedla-
czegodanyśrodekposiadamoc,wskażesięnajegomożliwości
10Prawanaukiopisująprawidłowości,awięcogólnezależnościmającemiejscewokreślo-
nychwarunkach,aleniezależnieodczasuiprzestrzeni.Prawidłowościmogąujawniaćsię
bądźwdoświadczeniu(ichpoznaniepozwalanasformułowanieprawempirycznych),bądź
napoziomieteorii,którawyjaśniaempirycznieustalonefaktyiprawidłowości.
24