Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Edukacjajakodziałaniecelowe
19
podróży,tojegouczeniesięjestgłówniepoznawcze–„poznawczoopanowuje”
tenregion.
Procesyemocjonalneipoznawczesązesobąmocnopowiązane,oddziałują
wzajemnienasiebie,aproblempierwotnościemocjiwzględempoznanialub
poznaniawzględememocjijestróżnierozstrzyganyprzezpsychologów.Wzwiązku
ztymuczeniesięwykraczającepozawarunkowaniemożebyćrozpatrywane
dwojako:bądźodstronyemocjonalnejiwówczasobejmujegłównieprocesy
motywacyjne,bądźodstronypoznawczejiwówczasobejmujegłównieprocesy
intelektualnegoprzetwarzaniainformacji.
Działanieedukacyjnemożebyćskierowanenajedenrodzajprocesówuczenia
sięlubnaobydwaichrodzaje.Każdedziałanieedukacyjnemadwaaspekty:
emocjonalno-motywacyjnyipoznawczy,zktórychpierwszydotyczyuczuć,
motywów,postawiwartości,adrugi–wiadomości,umiejętnościisprawności
działańucznia
2
.Zależnieodrolitychaspektówwprojektowaniu,wykonywaniu
iocenianiuwynikówdziałaniaedukacyjnego,możemywnimwyróżnić„wy-
chowanie”,„nauczanie”i„kształcenie”.
Wychowanie.Wychowaniejestdziałaniemedukacyjnymzorientowanymna
zmianyemocjonalne,apośrednionazmianypoznawczewuczniu.Jegowynikiem
jestzdolnośćdoregulowaniaemocjiimotywacjiwedługprzyjętychwartości
inormspołeczno-moralnych.Naprzykładpowściąganieagresjilubdotrzymywanie
słowasąwynikamiwychowania.Uczeńdobrzewychowanyjestopanowany,
otwarty,świadomyswychcelów,tolerancyjny,skłonnydowspółpracyibogaty
wwielepodobnychzaletcharakteru.
Szkoładzieliswojezadaniawychowawczezrodzinąiszerszymśrodowiskiem
społecznymuczniawtensposób,żeponosigłównąodpowiedzialnośćzapostawy
obywatelskie,koleżeńskieipoznawcze,pozostawiającrodziniepełnąswobodę
wkształtowaniupostawmoralnych,politycznych,religijnychiwieluinnych.
Wprawdzieztegopodziałuodpowiedzialnościwypadająszkoływojskowe,
wyznanioweidziałającewsystemachtotalitarnych,alewpozostałychszkołachma
onwielkieznaczenie,istotnewocenianiuosiągnięćuczniów.
Nauczanie.Nauczaniejestdziałaniemedukacyjnymzorientowanymnazmiany
poznawcze,apośrednionazmianyemocjonalnewuczniu.Jegowynikiemsą
wiadomościiumiejętności,jaknp.znajomośćhistoriiigeografiikrajulub
umiejętnośćczytaniaokreślonegotyputekstów.Wiadomościiumiejętności
uzyskanewszkolesąuczniowipotrzebnewdalszejedukacji,jakteżwżyciu
codziennymipracyzawodowej.
2
Procesyemocjonalnebędąturozważanenapierwszymmiejscu,gdyżprzezwielelatuprawiano
dydaktykęnazbytintelektualnie,wyolbrzymiającpotrzebypoznawczeuczniaizadaniapoznawcze
szkołykosztempotrzebizadańemocjonalnych,awięcprzywrócenierównowagiprzezodwrócenietej
hierarchiiwydajesięcelowe.