Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział10Zdziejówszkoły
zachowywałyjednolityprogramnauczania.Cieszyłysięogromnympowodzeniem
jeszczewVw.
WRzymiecesarskimpowstałatakżepierwszawkręgukulturyeuropejskiejteoria
szkołyjakonajlepszegomiejscaedukacjimówcy.Autortejteorii,MarekFabiusz
Kwintylian,określiłwarunki,którychspełnieniegwarantujedobrąpracęszkoły:
odpowiedniodowiekuułożonyprogram,dobrynauczyciel,stosowanieprzemienności
lekcji,robienieprzerwmiędzylekcjami,zapewnienieuczniomodpoczynku.
1.3.Wczesnechrześcijaństwo
wobecszkołyrzymskiej
Wpierwszychwiekachnowejerystosunekświatachrześcijańskiegodostarej
szkołyrzymskiejiszerzonejprzezniąwiedzypogańskiejewoluowałodobojętności
dopróbwspółistnienia.Pókinowareligiabyłagłówniereligiąubogich,szkołabyła
jejobojętna.GdyjednakchrześcijaństwozaczęłojużpodkoniecIw.zjednywać
ludzibogatychiwykształconych,którzymieliwzwyczajuposyłaćdziecidoszkół,
musiałozająćstanowiskowobecdziedzictwawiedzypogańskiej.Ludziewykształ-
ceniusiłowalipogodzićpociągającąichurodękulturyantycznejzrzetelnym
stosunkiemdowyznawanejwiary.
Tennurtmyśleniaprzenikałtwórczośćśw.Augustyna(354–430),należącego
donajlepiejwykształconychludziswoichczasów.Twierdziłon,żeszkołaiwiedza,
jakiejudziela,musząpozostawaćwsłużbiereligii.Dowodził,żewinteresie
Kościołależyto,bychrześcijanieumielikorzystaćzewszystkiego,cowliteraturze
pogańskiejjestwartościowe.Opowiadałsięwięczaprogramemwykształcenia
obejmującymgramatykę,któranauczajęzykaużywanegowKościele,dialektykę,
uczącąpoprawnegomyślenia,retorykę,którauczy,jakdocieraćzprawdą
chrześcijańskądoserciumysłówludzkich.Godnechrześcijaninawartościdostrzegał
takżewmuzyce,geometriiorazwfilozofii,zwłaszczaplatońskiej.
ŚwiętyAugustynzainspirowałtakżeinnychpisarzydotworzeniautworów
religijnych,którymimożnabyzastąpićutworypisarzypogańskich,orazdozebrania
ówczesnejwiedzywpodręcznikiszkolne.Jedenztakichutworów,czytany
wniektórychszkołachażdoXVIw.,opowiadałwformiepoetyckiejtreśćEwangelii
wedługśw.Mateusza.PopularnywwiekachśrednichpodręcznikOzaślubinach
FilologiiiMerkuregonapisałwVw.MarcjanCapella,nauczycielwszkole
pogańskiej.Opisałwnimsiedemgałęziówczesnejwiedzy:gramatykę,retorykę,
dialektykę,arytmetykę,geometrię,astronomięimuzykę.Byłytojednocześnie
przedmiotyszkolne,któreCapellanazwałsiedmiomasztukamiwyzwolonymi.
Powolnyupadekdawnychszkółrzymskichzacząłsięwrazzupadkiem
ZachodniegoCesarstwaRzymskiego,choćwniektórychmiastachistniałyone
jeszczedoVIIwieku.WVIIIw.tedawneszkołyzupełniezanikły.Nieprzetrwały
takżeinstytucje,którebyływytworemwczesnegochrześcijaństwa–katechumenaty,
przygotowującedorosłychdoprzyjęciachrztu.Wmiaręjakupowszechniałsię
