Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
SZTUKAPOMIARÓW,czyliODMETRADOMIKROMETRA
Okazujesię,żesamwynikpomiarunaogółniczegoniewyjaśnia.Totak,
jakbystanąćwpółdrogi,nsztukadlasztuki”.Brakujewnioskówkońcowych.
Wynikpodanyzuwzględnieniemdobrychpraktykmetrologicznych,awięc
zokreśleniemniepewnościpomiaru,totylkoetappośredni,pomocnyprzy
podejmowaniudobrychdecyzjinastępczych.Potrzebnyjestetapwnioskowa-
nia(walidacji),którymazazwyczajformępytania.Dodobregownioskowania
potrzebnesądaneporównawcze.Naprzykładprzynaprawachnaetapieweryfi-
kacjiczęścimaszyntrzebaznaćwartościgranicznemierzonegowymiaru,tzw.
tolerancję.Tymsamymmożnazadecydowaćodalszychlosachmierzonejczęści
(Rzeźnikiin.,2015).
Pomiaryiichdokładnościpomagająwpodejmowaniuracjonalnychdecyzji
(tab.1.1).Tedotyczącepomiarówdługościsąpodawanewróżnychjednostkach,
zależnieodobiektuisytuacji.Mierzącodległościmiędzyplanetarne,posługu-
jemysięlatamiświetlnymi;wkilometrachwyskalowanesąlicznikiprzebiegu
samochodów;wmetrachpodajemywynikidługościskokównarciarskich;centy-
metrytopodstawapomiarówwwarsztacieszwalniczym,aletakżewynikuskoku
wdal,wzwyżczyotyczce.Satelitypozwalająokreślićpołożeniegeograficzne
zniedokładnościądokilkucentymetrów.Podczasoperacjimedycznychzwyko-
rzystaniemlaserówbłądzkoleiniemożeprzekraczaćmilimetra.Wterapiinowo-
tworowejcelujesięwiązkąprotonówwogniskonowotworu,którywewczesnym
stadiummożemiećwymiaryokreślanewmilimetrach.Wmilimetrachpodajemy
takżewynikinarysunkachtechnicznych,choćsameczęścimierzymyznacznie
dokładniej,korzystajączichpodwielokrotności(np.wmikrometrach).Niektóre
wysokoprzetworzonemateriały(np.grafen)tojużnanotechnologiaiwymagają
nanopomiarów.
Przyzwyczajamysiędoniektórychjednostek,np.wPolscewzrostczłowieka
zawszepodajemywcentymetrach,amasęwkilogramach.Wielejednostekibrak
umiejętnościichprzeliczania(systemmetrycznynacalowyiodwrotnie)może
namprzysporzyćkłopotównaturytechnicznej,logistycznej,ekonomicznejczy
organizacyjnej.
BłądprogramistysondynaMarsazroku1990,któryużywałinnegosystemu
jednostekmiarniżNASA,doprowadziłdokatastrofykosmicznej.Jednistosowali
caleistopy,drudzymetryicentymetry.Sondaniewyhamowała,zbytszybko
podleciaładoplanetyispłonęła.
Dziękiumiejętnościompomiaruiinterpretacjiwyników:
.niemusimypamiętaćwartościniektórychpowszechnieużywanychwiel-
kości,np.żekątzarysugwintumetrycznegoto600,acalowego550,
temperaturanormalnazdrowegoczłowiekato36,60C(choćdziśjużsię
podważatęwartośćwyznaczonąwpołowieXIXw.przezniemieckiego
