Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ISTOTAPOMIARÓW
Jeżelimetrologiadotyczytylkopomiarówdługościikąta,tonazywasięme-
trologiąwielkościgeometrycznychlubkrócej,choćniedokońcaprecyzyjnie-
metrologiąwarsztatową.
Metrologiadługościikątaobejmuje:pomiarywymiarówopisującychpostać
geometrycznąmierzonegoprzedmiotulubzespołu,pomiaryodchyłekkształtu
ipołożenia,pomiarychropowatościifalistościpowierzchni,pomiarywymiarów
wadstrukturygeometrycznejpowierzchni(pęknięcia,rysy,wżery,plamyitp.),
zagadnieniaracjonalnegostosowaniaczysprawdzaniaiocenybłędówniedokład-
nościprzyrządówpomiarowych.Metrologiatajestkolejnymnaturalnymetapem
grafikiinżynierskiej.Bezdokładnychpomiarównawetnajlepiejzrzutowany
izwymiarowanyelementitakniezostaniewykonany.
Ważnympojęciemstosowanymwmetrologiijestpomiar(ang.measurement,
niem.Messung).WedługPN-71/N-02050pomiaremnazywaneczynnoścido-
świadczalnemającenaceluwyznaczeniewartościwielkościmierzonej.Należy
więcmówićipisaćowartościtemperatury,wartościnapięcia,anieowielkości
temperaturyczywielkościnapięcia,ponieważwielkością(fizyczną)tuwłaśnie
temperaturainapięcie.Zamiastwięcużyćsformułowanianwielkośćkabiny”le-
piejmówićojejwymiarach,rozmiarachlubgabarytach.
Zkoleiprzezwielkośćfizyczną(ang.measurablequantity,niem.messbare
Menge)należyrozumiećwłaściwośćzjawiskalubciała,którąmożnawyznaczyć
jakościowoiilościowo.Wielkości,którewpewnymukładziewielkościuznane
jakofunkcjonalnieniezależneodsiebie,totzw.wielkościpodstawowe(ang.base
quantity,niem.Basismenge);np.wielkościpodstawowemechanikito:długość(l),
masa(m)iczas(t)-stądukładmechanicznynazywanyjestlmt.
15
WUSA,WielkiejBrytaniiiwkrajachznimizwiązanychstosowanejednostkimiar
wielkościmechanicznychnależącedoukładówojednostkachpodstawowych:stopa,
funt,sekunda;jard,funt,sekundaical,funt-siła,sekunda.W1832r.C.F.Gausswpra-
cyNatężenieziemskiegopolamagnetycznegowyrażonewmierzeabsolutnejpodał
zasadębudowyukładówjednostekmiarpolegającąnawyborzewielkościpodstawo-
wychiustaleniuichjednostek,któresłużądotworzeniajednostekinnychwielkości
pochodnych.
Natomiastwielkościzdefiniowane-wpewnymukładziewielkości-jako
funkcjewielkościpodstawowychtegoukładutowielkościpochodne(ang.de-
rivedquantities,niem.abgeleiteteGrößen).Przykładowoprędkośćjestokreś-
lonajakodługośćpodzielonaprzezczas,amomentobrotowytosiłarazy
długość(ramię).Jeżeliwyrażeniewymiarowemawszystkiewykładnikipotęg
wielkościpodstawowychzredukowanedozera,tojesttowielkośćbezwymia-
CIEKAWOSTKA