Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
10
społeczeństwom.Spośródwielurealizowanychfunkcji(estetycznej,użytko-
wej,ideologicznejitd.)sztukapełnirównieżfunkcjespołeczne(wskazując
wartościiceleżyciowe,wychowuje,motywujedoangażowaniasięwżycie
społeczneipolityczne,uwrażliwianapiękno,bawi,wzrusza,informu-
jeitp.).Tosprzężeniesztukizespołeczeństwempowoduje,żepoznawanie
jejźródeł,rozwojuinaturyprzemianjestniezbędnedozrozumieniadziejów
ludzkościwogóle(Osińska,2004).
Stosuneksztukidorzeczywistościbyłnaprzestrzenidziejówskrajnie
zróżnicowany.Wzasadziezachodzitusprzężeniezwrotne:rzeczywistość
społecznapowodujeprzemianywsztuceisamasztukamożenapędzać
zmianęspołeczną.Sztukarozwijasiębowiemwsposóbkumulatywny,ajej
zakresjestwzasadzienieograniczony.Zmieniasięrównieżdefiniowanie
tego,costanowioartyzmiedanejpracy,przyczymkategorietezwykle
byłypłynne.DoXVIwiekusztukęrozumianojakowytwarzanieartefaktów
wedługokreślonychreguł.Ujmowanojąjakofachowąwiedzęprzekładającą
sięnaumiejętnośćprodukowania.DopieropodkoniecXVIIIwiekuwy-
krystalizowałosiępojęciesztukpięknych.Wówczaswzakressztukiwcho-
dzićzaczęłycoraztonowedziedziny,rodzaje,gatunki,któremieściłysię
zarównowobszarze,jakinapograniczujejtradycyjnychformirodzajów.
Samzwyczajklasyfikowaniaartystówiichdziełnaokresy,styleiruchy
pojawiłsięwrenesansie(Frontisi,2006,s.11).Oczywiściepomagałoto
wstawianiupytań,wyznaczaniupunktóworientacyjnych,porządkowaniu
zjawiskartystycznych,aleteżwprowadzałowielefałszywychproblemów
iuproszczeń.PowstałapodkoniecXVIIIwiekuhistoriasztukiwciążjest
zmuszonaprzystosowywaćsiędopłynnegocharakterutwórczościarty-
stycznej(Golinowska,2014,s.19).
WwiekuXX,potzw.zakręciecywilizacyjnym(Morawski,1985),więk-
szośćdotychczasstosowanychdefinicjisztukiprzestajemiećzastosowanie.
Ready-mades,happening,sztukakonceptualna,bywymienićtylkoważ-
niejszeinnowacyjnewówczaspodejściadosztuki,wymykałysięobowią-
zującymwcześniejkryteriom.Zauważającteprzemiany,StefanMorawski
(tamże,s.178-182)wskazywałnanowecechy,którezaczęływyznaczać
współczesnądziałalnośćartystyczną:deprecjacjęnkapłaństwa”artysty,
efemeryczność,zbędnośćprzedmiotu,ograniczenietwórczejindywidual-
nościdokonceptu,wykluczenieapriorikontemplacjidzieła,wyelimino-
waniereakcjiodbiorcy,ograniczeniesztukidoświadomościartystycznej.
Sytuacjatadoprowadziładoformułowaniahasełoniedefiniowalnościzja-
wiskasztuki.Dobitnymtegoprzykłademjeststwierdzenieamerykańskiego
współtwórcysztukikonceptualnejJosephaKosutha(1969),żesztukajest
definicjąsztuki.
