Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wstępbibliograficzny
dwunastowiecznysystemdrógiterenmógłwpłynąćnawydarzeniaz3i4lipca
1187roku.Należyjednakpodchodzićostrożniedoniektórychczęścijegoana-
lizy.Popierwsze,jakpokazujeSmail,celemmarszuFrankówwkierunkuTybe-
riadybyłoodblokowaniemiasta.Musiałotodoprowadzićdowalki,alenieza-
mierzanostaczaćotwartejbitwyzSaladynem.Podrugieturkopole,którzybyli
rdzennymiżołnierzamilubprzybyszamizzachoduwyposażonymiwmiejsco-
wyekwipunek,prawdopodobniepełniliszeregfunkcjiwarmiachFranków.
Niebyli,jaktwierdziPrawer,jedynieukonnymiłucznikami,którzywalczylitak
jakkontyngentySeldżukówlubTurków”47.Wkońcu,jakpokazujeSmail,naj-
lepiejtraktowaćdezercjępiechurówwszczytowymmomenciebitwy4lipca
jaksymptom,anieprzyczynęostatecznejkatastrofy48.
Gillinghamprzedstawiłpoglądnatematszerszychaspektówprowadzenia
kampanii,opierającsięgłównienasposobiedowodzeniaRyszardaI.Wdużej
mierzeskupiłsięnaurutynowych”kampaniach,czylidziałaniachwojennych,
któremiałymiejsce,kiedyprzeciwnearmieznajdowałysięwpolu,aleniedocho-
dziłodowielkiegostarcia.ObierajączapunktwyjściapoglądSmaila,według
któregogłównymcelemwojnybyłozdobycielubobronienieterytorium(albo
raczejznajdującychsiętamwarowni),Gillinghamdoszedłdodwóchważnych
wniosków.Popierwsze,podkreśliłznaczeniezaopatrzenia.Głównymcelem
obrońcy,usiłującegozmusićarmięinwazyjnądoodwrotubezuciekaniasiędo
bitwy,byłozazwyczajodcięciesiłinwazyjnychoddostępudożywnościiwody.
KwestiezwiązanezzaopatrzeniemstałysięproblememdlaSaladynaw1183
roku(niżej,s.154);jakpokazałGillingham,RyszardImiałpodobnetrudności
podczasswychpróbmarszunaJerozolimęw1191i1192.Podrugie,Gillingham
zauważył,żedlaagresorapierwszymkrokiemnadrodzedozdobyciawarowni
byłospustoszenieterenówwiejskich.Wtensposóbpozbawiałobrońcówzaopa-
trzeniaiprzygotowywałgruntpodpóźniejszekampanieoblężnicze49.
Ponieważposiadanieziemizależałoodkontrolinadufortyfikowanymimiej-
scaminaspornymterenie,wojnaoblężniczamusiałanabraćdużegoznaczenia.
Smailporuszadwaaspektytegotematu.Popierwsze,analizującformyifunk-
cjezamkówprzedstawiaważneinformacjenatematumocnieńwarownioraz
wykorzystywanianiektórychmiejscjakokontrfortówwtrakciekampaniiob-
lężniczych.Podrugie,rozpatrujerolęarmiipolowejwstwarzaniuzagrożenia
dlasiłinwazyjnychiutrudnianiuprowadzeniaskutecznychdziałańoblężni-
czych.Niezajmujesięjednakszczegółowotechnologiąilogistykąwojnyob-
47J.Prawer,uTheBattleofHattin”[w:]tegoż,CrusaderInstitutions,s.492.
48Ibid.,s.484-500.B.Z.Kedar,uTheBattleofHattinRevisited”[w:]TheHornsofHattin,ed.Kedar,
s.190-207,jeszczebardziejobjaśniaukładdrógwokolicachHattinidodajeważnąinformacjęnate-
matzapasówwodyzeźródełwtymregionie(comogłowpłynąćnadecyzjeFrankówz3i4lipca).
KorzystarównieżzlistuSaladynanatematbitwy–patrz:uSaladin)sHattinLetter”ed.itłum.C.P.
MelvilleiM.C.Lyonsw:TheHornsofHattin,ed.Kedar,s.208-212.Innawersjaprzebieguwydarzeń
podHattin,którarównieżwykorzystujezarównoteksty,jakibadaniaprzeprowadzonenapolubi-
twy–patrz:P.Herde,uDieKampfebeidenHörnenvonHittinundderUntergangdesKreuzritter-
heeres(3.und4.Juli1187)”[w:]RömischeQuartalschriftfürchristlicheAltertumskundeundKirch-
engeschichte,61(1966),s.1-50.
49J.Gillingham,uRichardIandtheScienceofWarintheMiddleAges”[w:]WarandGovernmentin
theMiddleAges,ed.J.GillinghamiJ.C.Holt,Cambridge1984,s.78-91.
