Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WeronikaBiegluk-Leś,EwaPańkowska
Tradycyjnietabuizacjipodlegałykwestiezwiązaneześmiercią5,chorobą,
pożywieniem,określonymipraktykamiseksualnymi(kazirodztwo)oraz
wszystkoto,coobce,inne,noweidziwne.Zakazytespełniaływażnąfunkcję
ochronną-miałyzabezpieczyćdanąspołecznośćprzedewentualnymgnie-
wembóstw,działaniemzłowrogichsiłczyżywiołówprzyrody6.
nOjciecpsychoanalizy”ZygmuntFreudsądził,żetabujeststarszeodbogów
iwywodzisięzepokiprzedreligijnej7:
(…)jestbardzopierwotnymzakazemnałożonymzzewnątrz(przez
jakiśautorytet)iskierowanymprzeciwkonajsilniejszympragnieniom
człowieka.Pragnienie,abyjepogwałcić,trwadalejwnieświadomości;
ludzie,którzysąposłuszniwobectabu,mająambiwalentnąpostawę
wobectego,czegotabudotyczy;.
WświetleFreudowskiejkoncepcjipsychikiludzkiejtabujawisięjako
prastarysposóbokiełznanianiedostępnejczęściosobowościczłowieka-id,
atawistycznejsferypopędów,kierującejsięjedyniezasadąprzyjemności9.
Tymsamympełniważnąfunkcjespołeczną-określagranicedozwolonego,
wyznaczającnormyizasadypostępowania.
Słowontabu”przywędrowałonaStaryKontynentwlatach70.XVIII
wiekuzwyspPolinezji.Angielskiżeglarz,odkrywcaikartografJamesCook
zetknąłsięznimorazokreślającymjezjawiskiempodczasjednejzeswych
wyprawdookołaświata10.
5
Otabuizacjiśmierciwewspółczesnejkulturzeeuropejskiejorazohistorycznych
ispołecznychuwarunkowaniachtegozjawiska,patrz-Ł.Kałużny,Tabuśmierci
wperspektywiesocjologicznej.Problemykonceptualizacjiioperacjonalizacji,nZeszyty
NaukoweWSOWL”2011,nr4(162),s.167-179.
6
nKarązazłamanietabumożebyćnieurodzaj,chorobaczyśmierć”-W
.Kopaliński,
Słownikmitówitradycjikultury,Warszawa1991,s.1163.
7
Z.Freud,Totemitabu,tłum.J.ProkopiukiM.Poręba,oprac.R.Reszke,Warszawa
1993,s.23.
;
Z.Freud,Człowiek,religia,kultura,tłum.J.Prokopiuk,wstępB.Suchodolski,War-
szawa1967,s.44.
9
WNowychwykładachwprowadzającychdopsychoanalizyz1933rokuFreudnazywa
idnchaosem,kotłempełnymwrzącegopodniecenia”
.Cyt.zaM.Czarnocka,Podmiot
poznaniaanauka,Toruń2012,s.161.
10Notabene,wedługjednejzwersjiśmierćCooka(1779,Hawaje)byławłaśniekonse-
kwencjąnaruszeniatabu.Kontrowersjeiniejasnościzwiązaneztymwydarzeniem,
10
