Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WitoldBrzeziński
szeregbardziejszczegółowychkwestii,proponującodnośniedonich
równieżcenneustalenia,wskazanejestprowadzeniedalszychbadań,
zwłaszczaodnośniedotreścizawieranychmiędzykoligacącymisię
stronamiuzgodnieńdotyczącychwarunkówmałżeństwaiichpóź-
niejszejrealizacji2.
Realizacjategopostulatuuzależnionajestprzedewszystkimoddo-
stępudoodpowiednichźródeł.Wśródtychzaśbardzodużemożliwości
poznawcze-jakpokazujątobadaniaprowadzoneprzezhistoryków
okresuwczesnejnowożytności-oferująspisaneumowyprzedślub-
ne3.Bezwątpieniatakieukłady-wmniejlubbardziejrozbudowanej
formie-poprzedzałytakżezawarciekażdegomałżeństwawkręgu
szlacheckimwokresieśredniowieczaiuprogunowożytności.Jakpo-
dajejedenzartykułówstatutówsynodalnychzpoczątkuXVwieku,
wprzypadkuszlachtyuzgodnieniawarunkówmałżeństwaprecedunt
inanteapermultosmenses4.Niemniejmożliwościichbliższegopo-
znaniasąstosunkowoskromne.Umowybyłyzawieranezazwyczaj
wformieustnej.Zwyczajwpisywaniaichdoksiąg,jakwyjaśniaAlicja
Szymczakowa,występowałnaogółwśródrodzinzelitarnychśrodo-
wisk,bowiemwpiswiązałsięzkosztami,orazwsytuacji,gdyzra-
cjimłodegowiekunarzeczonejlubnawetobojganupturientówtrze-
babyłodługoczekaćnaichrealizację5.Znacznieczęściejiwsposób
z.1,s.1-24;eadem,RodzinaszlacheckawPolscepóźnegośredniowiecza,Warszawa1975.Wobu
tychpracachcytowanajesttakżewcześniejszaliteratura.
2
Ostatnimiczasymożnaodnotowaćwśródbadaczywiększezainteresowaniekościelnąformązawie-
raniamałżeństwa,zob.m.in.:K.Ożóg,Małżeństwowpolskimustawodawstwiesynodalnymwieków
średnich,w:Manželstvívpozdnímstředověku:rituályaobyčeje,red.P.KrasiM.Nodl,Praha2014
(=ColloquiaMedievaliaPragensia14),s.15-33;M.Saczyńska,Rytuałykościelnezwiązanezmał-
żeństwemwPolscepóźnegośredniowiecza(napodstawiepontyfikałówkrakowskichzXVwieku),w:
ibidem,s.63-76;B.Wojciechowska,MałżeństwowustawodawstwiesynodalnymKościołapolskiego
wpóźnymśredniowieczu,„CzasopismoPrawno-Historyczne”,T.67:2015,z.1,s.21-29;M.Biniaś-
-Szkopek,MałżonkowieprzedsądembiskupiegooficjałapoznańskiegowpierwszejćwierciXVwieku,
Poznań2018.
3
Zob.np.:M.Lubczyński,Zawieraniemałżeństwprzezszlachtęwświetleintercyzprzedślubnychoblato-
wanychwkrakowskichksięgachgrodzkichwlatach1680-1730,w:Wesela,chrzcinyipogrzeby.Kultu-
rażyciaiśmierci,red.H.Suchojad,Warszawa2001,s.137-155;K.Sulej,MariażemagnackiewXVI-
XVIIIwiekunapodstawieintercyzprzedślubnych,w:SpołeczeństwoStaropolskie,t.3:Społeczeństwo
arodzina,Warszawa2009,s.63-97;A.Penkała,Panieńskieochędóstwo.Kwestieposagoweiwienne
wmałżeństwachszlachtywojewództwakrakowskiegowczasachsaskich,Kraków2016.
4
Najdawniejszestatutysynodalnearchidiecezjignieźnieńskiej,w:Studiaimateriałydohistoriiusta-
wodawstwasynodalnegowPolsce,wyd.W.Abraham,nr6,Kraków1920,s.28.
5
Zob.:A.Szymczakowa,Stanbadańnadrodzinąwpóźnymśredniowieczu,w:Genealogia-staniper-
spektywybadańnadspołeczeństwemPolskiśredniowiecznejnatleporównawczym,red.J.Pakulski,
J.Wroniszewski,Toruń2003,s.84;eadem,GentryMarriageintheLateMiddleAges.LoveorStrat-
egy?,“QuaestionesMediiAeviNovae”,T.9:Family,2004,s.71.Jakpokazujedostępnywformie
