Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TrzyumowymałżeństwazpoczątkówXVIwieku...
13
bardziejobszernyzaczętodokumentowaćzawarteumowy,począw-
szyodschyłkuśredniowiecza.Widziećnależywtymrezultatrozwoju
społecznegoużytkowaniapisma,zapomocąktóregodokumentowano
zupływemczasunietylkocorazwiększąliczbęspraw,aleiwcoraz
bardziejszczegółowysposób6.NaobszarzeWielkopolskiuzgodnienia
dotyczącezawieranychmałżeństwzaczynająbyćspisywanewob-
szerniejszysposóbdopierowpoczątkachXVIwieku.Wniniejszym
tekściezostanąprzedstawionetrzywybraneprzykładypochodzących
ztegookresuumówmałżeńskich.Dająonewglądwświeckąprak-
tykęzawieraniamałżeństwa,jakiteżprzedmiotitreśćuzgodnień,
jakiezapadałymiędzykoligacącymisięrodzinamizkręguśredniej
imożnowładczejszlachtywWielkopolscenaprzełomieśredniowie-
czaiwczesnejnowożytności.
***
Pierwszazanalizowanychumówdotyczyplanowanegomałżeństwa
AnnyLisowskiejiMikołajaTomickiego.Byłatokoligacjałączącaro-
dzinyozbliżonymstatusiespołecznym.Obiewywodziłysięzkręgu
zamożnejśredniejszlachty.OjcemAnnybyłMikołaj,synpodstolego
brzeskiegoJakubazWarzymowaiLisowa(zm.1484),awnukkasztela-
nabrzeskiegoMikołajazWarzymowa(zm.1455)zroduPomianów7.On
samniedzierżyłżadnychurzędów,natomiastdrogąkarierykościelnej
drukowanejmateriałźródłowydlaMałopolski,początkowoograniczanosięzazwyczajdozapisania
wksiędzezobowiązaniadozawarciamałżeństwapodgroźbąkaryumownejorazokreśleniawysoko-
ściwypłacanegoposaguizabezpieczeniajegooprawywrazzwianemnadobrachmężowskich,zob.:
Wyciągizksiągrękopiśmiennychdotądnieużytychgłówniezaśzksiągdawnychsądowychziemskich
igrodzkichziemikrakowskiej,w:StarodawnePrawaPolskiegoPomniki,t.2,wyd.A.Helcel,Kra-
ków1870,nr112(1398),682(1400),1108(1405);bardziejobszernepodwzględemtreściuzgodnie-
nia,przedewszystkimnaturymajątkowej,przynoszązapiskizlatpóźniejszych,zob.:ibidemnr2519
(1434),3550(1454),alepodyktowanetobyłotym,żewydawanezamążpannynietylkobyłyjeszcze
małoletnie,aleibyłyspadkobierczyniamidóbrziemskich.
6
NatematrozwojuspołecznegoużytkowaniapismawpóźnośredniowiecznejPolscezob.:T.Jurek,
PismowżyciuspołecznymPolskipóźnegośredniowiecza,w:Historiaspołecznapóźnegośredniowie-
cza.Nowebadania,red.S.Gawlas,Warszawa2011,s.203-231.
7
OrodziniePomianówzWarzymowazob.:J.Karczewska,RódPomianównaKujawachwśrednio-
wieczu,Poznań-Wrocław2003,s.75-86orazbiogramykasztelanaMikołajazWarzymowaipod-
stolegoJakubaautorstwaS.Szybkowskiego,Kujawskaszlachtaurzędniczawpóźnymśredniowieczu
(1370-1501),Gdańsk2006,s.549-550,650-651.UstaleniaJ.Karczewskiejwymagająjednakkorek-
tyodnośniedodescendentówkasztelanaMikołajazWarzymowa,zob.przytoczonąwyżejpracę
S.Szybkowskiego(zwłaszczas.517-518)orazW.Brzezińskiego,Kujawskiekoligacjewielkopolskich
rodzinmożnowładczychwpóźnymśredniowieczu(naprzykładziedziedzicówWąsoszyiSzubina
orazŚwidwówSzamotulskich),w:Zdziejówpograniczakujawsko-wielkopolskiego.Zbiórstudiów,
red.D.Karczewski,Strzelno2007,s.65-67.
