Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
--
---
historyczna(nfalasocjalno-szowinistycznaidzieprzezEuropę”)iobycza-
jowa-dziejeoglądanewkrzywymzwierciadlesatyry,smaganepiętnu-
jącąichabsurdironią.Aczkolwiekdominującąkonwencjąprzedstawie-
niajestoniryczneodrealnienieświata,tołatwowskazaćanalogiełączące
treścisztukizwypadkamipolitycznymirozgrywającymisięwfaszyzują-
cejEuropieisanacyjnejPolscelattrzydziestychXXwiekuorazzwalką
onowoczesnykształtkulturyiobyczajowości-zwłaszczawzakresie
prawispołecznejrolikobiet.Jeślikomediamiałabyćnzwierciadłem”ży-
ciapowojennego,tojesttolustrzanyrefleksfikcyjnejprzyszłości,utopij-
nejwizjiiantyrewolucyjnegomemento.Motywemzasadniczymkomedii
jestbowiemprzewrótspołecznydokonanyprzezniejakiegoHenryka
Dolla,którywrazznieporadnymipoplecznikamizaprowadzawkraju
rządysilnejręki.Opozycjoniściosadzenizostająwobozach,miazmaty
dawnejkulturyzostająunicestwionewimięsurowościtradycyjnych
obyczajów,płomienietrawiąnieprawomyślneksiążki,aubranewzielo-
nekoszulebojówkisiejąterrorwspołeczeństwie(wtymzakresiepewne
pokrewieństwotreściowełączyGręwzielonezpowstałą1924rokugro-
teskąZegadłowiczaŁyżkiiksiężyc2).
TadeuszaErvinne’ażywotpodwójny
Informacjęosamymdziele,okolicznościachjegopowstania,próbach
wystawieniaizachowanychprzekazachpoprzedzićnależyprzybliżeniem
życiowychiartystycznychdrógjegowspółautorów.Natymbowiemszla-
kułatwiejbędziezrekonstruowaćgenezędzieła,usytuowaćjegomiejsce
wdorobkuautorów,określićichintencjeorazwskazaćelementyprocesu
twórczegomogącewzbogacićkontekstinterpretacyjnynhecy”
.
Najbardziejzdawałobysięadekwatnaprezentacjasylwetektwórczych
woparciuoformułębiografiirównoległychwtymwypadkumusiulec
modyfikacji-zwłaszczacodoregułyrównoważeniaiproporcjonalno-
ścikonfrontowanychzesobątreści.DokonaniaartystyczneilosEmila
Zegadłowiczasądośćdobrzeznane.Jegotwórczośćiperypetieżyciowe
doczekałysięlicznychiszczegółowychopracowań3.Tegosamegonie
możnapowiedziećoStefanieEssmanowskim-twórcyzapomnianym,
egzystującymnarubieżachhistoriiliteraturyXXwieku4.Równieżmie-
rzonyliczbąopublikowanychdziełoryginalnychiprzekładówdorobek
obuwspółtwórcówkomediiGrawzielonejestniewspółmierny.Podobne
dysproporcjedzieląrównieżczasowoujmowanebiografietwórców:czas
aktywnościtwórczejZegadłowiczabyłokilkanaścielatdłuższyniżokres
literackiejdziałalnościEssmanowskiego.
