Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10|ROZDZIAŁPIERWSZY
Miasteczko,awłaściwieosadarybacka,znajdowałosięnaziemiach
Basków,tużobokSanSebastian.Totuchciałprzeczekać–podobnie
zresztąjakinniartyściuciekającyzFrancji–wydarzeniawojenne8.
WNapoczątkuTadeuszPeiper–wspominaWacławZawadowski
wjednymzeswoichlistówdoStanisławaJaworskiego–jakwszyscy
naZachodziewierzył,żewojnabędzietrwaćdwa,trzymiesiące”9.
Jednakhistoriazakpiłasobieztych,którzyliczylinaszybkierozwią-
zaniekonfliktu.Dlategoprzyszłytwórcapolskiejawangardynajpraw-
dopodobniejpodkoniec1914rokulubnapoczątku1915przeniósł
sięzmałejwioskirybackiejdoMadrytu.WybrałHiszpanięmiędzy
innymidlatego,żeniebrałaonaudziałuwwojnie,awzwiązkuztym
mogłydoniegodocieraćpieniądzewysyłaneprzezrodzinę10.Zatem
gdybynieIwojnaświatowa,pisarzzapewnezostałbywParyżu.Atak,
zmuszonyzewnętrznymiokolicznościami,przedostałsięzapirenej-
skągranicęispędziłtamponadpięćlat.
ZpolskichpublikacjiPeiperawynika,żejegopierwszapodróż
wHiszpanii–zPasajesdoMadrytu–niebyłajedyną.Jakoturysta
zwiedziłniemalcałypółwysep11.PoznałkrajBasków,Aragonię–
Wziemiębiałą”,którejWpłaty”Wwypalałaspiekotanakawaływap-
niste”12.WczasieswoichwędrówekpoKastyliiodwiedziłSegovię,
gdziezginęłamuwalizkaplecionazwikliny13,atakżeToledo,mia-
stoElGreca,zbudowanenawysokimwzgórzuWostromychskali-
stychstokach”
14
.Totu,przeddomemwielkiegomalarza,Peiperzo-
stałsfotografowanywtowarzystwieartystów:małżeństwaJahlów
orazZawadowskiego.Wedługzapewnieńtegoostatniego–miasto
będącemieszaninąkulturmauretańskiej,żydowskiejichrześcijań-
skiejnierazprzyciągałoPeiperaijegotowarzyszy.Zresztąnieich
pierwszych.KilkanaścielatwcześniejToledorzuciłoWniesłychany”
uroknaStanisławaPrzybyszewskiego,którydopatrywałsięwnim
symbolikabalistycznychiupamiętniłjewpowiastceAndrogyne15.
TwórcapolskiejawangardywyjeżdżałrównieżdoEskurialu.Odbył
długąpodróżdoKataloniiinapołudnieHiszpanii,domauretań-
skiejAndaluzji.OdwiedziłCordobę,Sevillę,GrenadęiMalagę
16
.
RazemzZawadowskimczęstooglądałwmuzeumPradozbiory
malarstwaGoi,Velazqueza,ElGreca,Murilla,Zurbarana.Turysty-
kajednak,oczymzachwilęsięprzekonamy,niebyłajedynąfor-
mąaktywnościmłodegoPeiperanapółwyspie.
