Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SewerynaGoszczyńskiego,BajecznyświatTatrKazimierzaPrzerwy-Tetmajera,
czyStanisławaWitkiewicza:Naprzełęczy8.Telekturyukształtowaływyobraź-
nięuczestnikówwyprawy,którzymielispojrzećnaTatryprzezpryzmatro-
mantycznegoimłodopolskiegoświatawyobraźni.Najważniejszązksiążekbył
jednakGoszczyńskiegoDziennikpodróży…,którynietylkostałsięprzewod-
nikiem,aleprzedewszystkimobudziłwmłodychludziachpragnienieodwie-
dzeniakonkretnychmiejsciwyzwoliłchęćporównania,sprawdzeniazgodności
opisuliterackiegozkrajobrazemczymiejscowością.Wniektórychmiejscach
Pollakpisałwprost,żejesttakjaknuGoszczyńskiego”,lubcytowałpoetę.
ZwiedzającnaprzykładŁopuszną,harcerzeweryfikowalirealiamiejscowości
opisanejwDziennikachpodróży…
Wyjechali7lipca1914roku:8harcerzy,drużynowy,katechetaewangelicki
ijeszcze2nauczycieli.PociągiemdojechalidoŻywca,awgóryweszliwJe-
leśni.Odpierwszegozdaniareportażudawałaosobieznaćerudycjanarratora.
Brałonudziałwwycieczce,alemiałwiększąwiedzęodpozostałychuczest-
ników,górowałnadnimiwykształceniemiwyobraźnią.Fakttenuwznioślał
opisy,przydawałimgłębszychznaczeń,przepajałcałośćakcentamireligijny-
mi,nawetmistycznymiipatriotycznymi.Towłaśnienarrator,wprowadzając
takiepojęcia,jaknpieszaodyseja”,nambrozjaolimpijska”,nhomeryckawalka”
czynherkulesowepęta”,sprawił,żeWyprawaskautówśląskichjesttekstem
przedewszystkimliterackim,aniezwykłymprzewodnikiemczysprawozda-
niemzwycieczki.Czasemnarracjawywołujenawetwrażeniegryzkonwencją,
wprowadzanyjestnastrójheroikomiczny,choćbywefragmencie,gdyokąpieli
jednegozharcerzywlodowatymstrumieniuPollakpisze,żetonSamsono-
wachwilaprzesilenia”,żeówbohaternwolęścisnąłinatężył”,bynieuciec
zmroźnejkipieli.
Natomiastokreślenie,żewycieczkaniemabyćczystąnRobinsonadą”,wska-
zuje,żeprzeżywanieprzygódniejestjejgłównymcelem,ależemaprzynieść
1jakczytamy1takżenpożyteknarodowy”(16).Stopieńinkrustowaniacy-
tatamizdziełliterackichprzydajesprawozdaniuzwycieczkicechprozyarty-
stycznej,azarazempoświadczaprzekonaniePollaka,żeniejestonpierwszym
człowiekiem,którytemiejscazobaczyłiopisał.Dobrzetoświadczyojegoza-
korzenieniuwpolskiejliteraturzeijejtradycjachopisywaniagórskiegopejzażu.
Czasemowecytatysąwplecionewtoknarracjitakumiejętnie,żewłaściwie
stanowiąraczejaluzjęliterackąniżcytat,winnychmiejscachwyodrębnione
sącudzysłowem,wyraźniezaznaczonejestichźródło,zwłaszczawprzypad-
kuLegendyTatrKazimierzaPrzerwy-Tetmajera:cytatzawszeopatrywanyjest
8Otospisobowiązkowychlekturngórskich”dlauczestnikówwycieczki,jakiepodaje
R.Pollak:SewerynGoszczyński:DziennikpodróżydoTatrów,BronisławGustawicz:Wy-
cieczkawCzorsztyńskie,KazimierzPrzerwa-Tetmajer:BajecznyświatTatr,StanisławEliasz-
-Radzikowski:PowstanieChochołowskie1846roku,AndrzejStopka-Nazimek:Rycerześpiący
wTatrach,StanisławWitkiewicz:Naprzełęczy,JózefZawiliński:Zkresówpolszczyzny.
12
