Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Zanimzaczniesięopowieść…
MarekWaszkielwspominaowiedeńskimlalkarzuPeterzeHilveringu3,
którywdrugiejpołowieXVIIwiekunaŚląskupokazywałprzedstawienia
zudziałemPulcinelli4.Jegosynbyłdobrzeznanymlalkarzemzarówno
wWiedniu,Pradze,jakiwGdańsku,gdziewystępowałnaprzełomieXVII
iXVIIIwieku.WksiążceJaroslavaBartońaLoutkdřskdkronikaprzeczy-
taćmożnaolalkarzuGerhardziePresslerze(Bresslerze),zpochodzenia
Niemcu,którywdrugiejpołowieXVIIIwiekugrywałprzedstawienia
lalkowezudziałemnmałegoPimperla”5nietylkowCzechach,aleteżna
Śląsku(m.in.wCieszynie)6.PiszeonimtakżeAliceDubská,wskazując
KrakówiWarszawęjakomiejsca,doktórychdotarł7.NapograniczuŚlą-
ska,MorawiCzechwtymczasiedziałałotakżewieluinnychlalkarzy:
pochodzącyzWiedniaJohanGeorgObinger,JohannHölzer,Ferdinand
Hofmann,WenecjaninGirlamoRenzi(znanyrównieżjakoGiovanniRiz-
zilubJohannRizzi)czyMatthiasUnger.Wprzedstawieniachtegoostat-
niegomożnabyłooglądinnąpopularnąpostać-Hanswursta8,który
opróczśmiechubudziłzgorszenie(nmichásemezisvaté”9).Wiadomo,że
częstograliwmałychmiasteczkachiwioskach,aletodziękiobecności
wdużychośrodkachwiemyoichdziałalności.Napewnowystępowali
wOłomuńcu,aMatthiasUngerzpewnościądziałałtakżewokolicach
3Ibidem,s.74.
4Postaćkomicznalalkowychprzedstawieńpochodzącazkomediidell’arte.Wkrajach
EuropyZachodniej(Francja,Anglia,Hiszpania),atakżewRosjipostaćtastałasięswego
rodzajuwzorcembohaterówludowych,którzypopularnośćzyskaliwwiekuXVIIIipóź-
niej.ZatemnaŚląskutenrodzajteatrubyłznany.
5Pimperle,zwanyteżPimprle,Pimpedrle-komicznapostaćlalkowa,którejpocho-
dzenieniejestdokońcajasne,alewiążesięjezdziałalnościąlalkarzyaustriackich.Postać
tazyskałaogromnąpopularnośćwCzechachibyłapoprzednikiemKańpárka,najbardziej
charakterystycznegobohateraludowegowCzechach.Pimperle,obokPulcinelli,byłznany
równieżnaŚląsku.
6nDnia20stycznia1788rokustarałsięopozwolenienapokazywanieswoichlalekwCie-
szynieinaŚląsku.DotądgrałwBiałej”
.J.Bartoń,Lutkdřskdkronika,Praha,Orbis,1963,s.43.
7A.Dubská,Dvěstolet{ł,s.24.
8Lalkowybohaterludowy,zananywkrajachniemieckojęzycznychodokołoXVIIwie-
ku,błazen,sprytnysłużący,gburowatyiwulgarny.Postaćtapoczątkowowystępowała
wintermediachkomicznych,zczasemzostaławłączonadoakcjigłównejsztukiizyskała
wielkąpopularnośćtakżewAustrii,skąddotarładoCzechinaŚląsk.
9nMieszasięmiędzyświętych”