Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zTEORII
PotężnytomMarianaLewki
orecepcjiSkandynawów
wmłodopolskiejkulturze
teatralnejzroku1996
wychodzidalekopozatak
zwanąteatrografięwpływów
izależności
28
Wrozwojupolskiejkomparatystykiteatralnejwporząd-
kuhistorycznymwciążfundamentalnąpozycjąpozostaje
studiumhistorycznoporównawczeMarianaSzyjkowskiego
SchillerwPolsce(1915)14,książkazbudowanazsiedmiuse-
kwencji,gdziedopieroostatniąodsłonąjestrozdziałpod
tytułemnSchillernasceniepolskiej”.WcześniejSzyjkowski
badaobecnośćSchillera-jakbypowiedziałMarianLewko-
wmyśleniuikrytyceBrodzińskiego,WężykaczyIksów.Nade
wszystkojednakinteresujebadaczawielceryzykowneza-
gadnienie:Schiller-Mickiewicz,gdziejeszczenajmniejidzie
oprzekłady(DonKarlos,Amelia),znaczniebardziejowpływy
SchilleranapoezjęMickiewiczaszczególniewokresiewileń-
sko-kowieńskim(zIVczęściąDziadównaczele).Takżenpo
Mickiewiczu”SzyjkowskidostrzegaSchillerowskąekspansję,
naprzykładnascenęlwowską,główniezasprawąJanaNepo-
mucenaKamińskiego,zarównoprzecieżtłumacza,jakidy-
rektorateatru.
OilezMickiewiczemkomparatystąmożnabyłozwią-
zaćostatniąpracęSzturca,otylezSzyjkowskimwartoze-
stawić-ijesttozabiegocharakterzekaskaderskim-stu-
diumporównawcze(tambyłohistorycznoporównawcze)
LechaSokołaWitkacyiStrindberg(1990)15.Autorspróbował
wtejksiążceodpowiedziećnapytanie,czymbyłodzieło
StrindbergadlaWitkacego(jakienwpływyodebrałijakje
przekształcił”),skorojużwMatcetwórcateoriiczystejformy
zapytywałretorycznie:cóżjestgenialniejszegoniżSonata
widmAugustaStrindberga?Sokółrównocześnie,chwilami
porywająco,badastrukturygłębokieWitkacego,niejako
prześwietloneStrindbergiem,takiejakmetafizykapłciczy
dramaturgiawtajemniczenia.
AskorojużmowaoStrindberguioSkandynawach,to
mocepolskiejkomparatystykiujawniająsięwcałejpełni
dziękiMarianowiLewce(wcześniejpopasałtutajwszakże
iJanMichalikzeswojąskromną,alerzetelnąksiążkąTwór-
czośćIbsenawsądachkrytykipolskiej1875-1906)16.Lewko
idzieoczywiściedalej,dającprzykładnrozprawyhistorycz-
nej,opartejnabadaniachźródłowych”zwyzyskaniemme-
todypragmatyczno-idiograficznej,opartej-jaksampisze-
naustaleniu,opisie,wyjaśnieniuioceniewybranychfaktów.
JegoObecnośćSkandynawówwpolskiejkulturzeteatralnej
wlatach1876-1918(1996)towięcejniżbadanielitylko
recepcji,aleiwięcejniżdziejescenicznetekstów17.Lewko
bowiem-pozaIbsenem,Strindbergiem,Bjørnsonem,Riisem
czyJuel-Przybyszewską(razemodnotowujeobecność,baga-
tela,25autorówdramatycznych)-badaprzecieżgłówne
