Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Celemmojejpracyjestpróbaporównaniakoncepcjiteatralnychdwóch
wybitnychreformatorówteatruXXwieku,WilliamaButleraYeatsa(1865-1939)
-irlandzkiegopoetyidramaturgamodernistycznegoorazJerzegoGrotowskiego
(1933-1999)-polskiegoreżyserateatralnegoawangardylat1960.Zawspólną
płaszczyznęporównawcząprzyjęłamkoncepcję„teatrumitycznego”leżącą
upodstawichwizjiteatrujakowspólnoty,którejcelemjestaktywnaprzemiana
aktorówiwidzów.TerminemtymposłużyłsięZbigniewOsińskiwksiążceTeatr
Dionizosa.Romantyzmwpolskimteatrzewspółczesnym(1972)wodniesieniudo
tradycjiteatrupolskiegozapoczątkowanejprzezMickiewicza,akontynuowanej
przeztwórcówteatrumonumentalnego,apóźniejprzezJerzegoGrotowskiego
iKonradaSwinarskiego.Wedługbadaczakoncepcjanteatrumitycznego”bierze
swójpoczątekzfilozofiimituinmyśleniamitycznego”ErnstaCassireraiodnosi
siędotychtwórcówteatru,ndlaktórychtwórczakonfrontacjazmitemstanowi
źródłoinspiracji,podstawowydlanichimpuls,ajejartystycznyrezultat-
koncentrycznyośrodek,jakbyjądrowypowiedziteatralnej”(Osiński1972:306).
Dotychtwórcównagruncieeuropejskimnależą-zdaniembadacza-wybitni
przedstawicieleWielkiejReformyTeatralnej:WsiewołodMeyerhold,Jewgienij
Wachtangow,LeonSchiller,WilamHorzyca,EmilBurianorazAntoninArtaud,
awtradycjipolskiej-StanisławWyspiański.JakzauważaDariuszKosiński
wopracowaniuPolskiteatrprzemiany(2007),terminten,bardzoszerokiizbyt
ogólnikowy,zostałdoprecyzowanyprzezOsińskiegowpóźniejszychjegopracach,
zaśakcentzostałprzeniesionynzteatrumonumentalnegonaRedutęiukazaniejej
romantyczno-ezoterycznegozaplecza,cozaowocowałowzniesieniem‘trzech
filarówtradycji’:romantyzmu,RedutyiGrotowskiego”(Kosiński2007:7).
DariuszKosińskirozwinąłkoncepcjęOsińskiegowswojejmonografiiposługując
sięterminemnteatrprzemiany”,którekierujeuwagęnaelementtransformacji
charakterystycznydlatejtradycji.Wspólnymmianownikiemtradycjijesttwórcza
przemiana,gdzienprzestrzeniąjestdoświadczenieaniewiara,podstawowezaś
narzędzietoczynienieaniewyznawanie”(Kosiński2007:11).Twórcza
konfrontacjazmitemwywodzącasięztradycjiromantyczno-ezoterycznejjest
moimzdaniemtym,cozbliżadosiebienajbardziejkoncepcjeteatralneYeatsa
iGrotowskiego,którychoryginalnywkładwmyśloteatrzemożnauznaćzadwa
filarytejtradycji.Innymiterminamistosowanymiwniniejszymopracowaniusą:
teatrrytualny,teatrobrzędowyiteatrmisteryjny.Wszystkieoneodwołująsiędo
doświadczeniaprzemiany,uktórejźródłależyimpulsreligijny,aktóradokonuje
sięzasprawąteatralnegomedium.
9
