Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Największysukceszyskałainscenizacjazroku1953wwar-
szawskimTeatrzeWspółczesnymwreżyseriiErwinaAxera
4
–
165przedstawień,licznenagrodypaństwowedlateatruiwy-
konawców,wtymtanajważniejsza,otrzymana22lipca1953,
jakożewtymdniucelebrowanonarodzinyPolskiLudowej.
Przedstawieniemiałoliczneomówieniawprasiekulturalnej,
asukcesteatralnysprawił,żewrokunastępnymnapodsta-
wiespektakluzrealizowanofilm.SamministerWłodzimierz
Sokorskimiałponoćzażartować,żenasztukędoteatrunie
dostaniesięniktbezprotekcji.Dziśtrudnostwierdzić,czywi-
dzowiespontanicznieszlinaprzedstawienie,czyteżpomogła
wtymsprawniedziałającaHorganizacjawidowni”isprzyjająca
jejkrytyka,podkreślającawymiarnietylkoideowy,aleiarty-
stycznyinscenizacjiAxera.Wwypowiedziachrecenzentówdo-
minowałaretorykademaskującaHburżuazyjną”Polskęsprzed
września1939roku.Najbardziejjednoznacznywopiniachbył
recenzentHTrybunyLudu”Jaszcz(JanAlfredSzczepański),
któryprzerzuciłparabolęnadbiografiąpisarzaodczasujego
fascynacjiruinamiariańskimizokresuHCzartaka”doHjasne-
gowidzeniaklęski1939roku”.Jaszczpodniósłsztukędorangi
realistycznegouogólnienia,przypisującjejintencjęHwielkiego
rozrachunku”zminionąPolską.Nieszczędziłprzytymmoc-
nychsłówwstecznikomHwklerykalnymczyfaszystowskimwy-
daniu”.Wpuenciequasi-recenzji,którawistociebyłarodza-
jemideologicznejperswazji,projektujeprzyszłośćinspirowaną
sztuką–naruinachdomkuzkartdałpisarzfundamentpod
Hdomzżelazobetonu”
5
.
Jednakpróczfrazeologiijaktapowyżejzacytowanawarto
zauważyć,żewówczesnychomówieniachsztukiakcentowa-
nosiłęemocjonalnegooddziaływaniaspektaklu,określającgo
jakowypełnionygryzącąironiąHwstrząsającydramat”(Roman
SzydłowskiwpiśmieHTeatr”)
6
,jakoHporywający,pięknyhu-
manizmnaszychczasów”,któregocelnośćwzruszeniowajest
dlategotakmocna,żeHwynikazgłębokiegoibardzoosobistego
bólu,oburzenia,wstrętuinienawiści,jakążywiłautortejsztuki
4
E.Zegadłowicz,M.Koszyc,Domekzkart,reż.iinsc.E.Axer,Teatr
Współczesny,Warszawa,premiera30.04.1953.
5
Jaszcz,Burżuazyjnydomekzkart,HTrybunaLudu”,14.05.1953,http://
www.e-teatr.pl/pl/artykuly/117088.html[dostęp:16.12.2019].
6
R.Szydłowski,Domekzkart,HTeatr”,1.07.1953,http://www.wspolcz
esny.pl/artykuly/01071953-teatr-domek-z-kart[dostęp:16.12.2019].
