Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.CODAJENAMTECHNOLOG|A?OD„POTĘG|OBF|TOŚC|”DO„KWE$T||ROZWAR$TW|EN|A”
jednostekwgrę,wktórejstawkąsąprywatnośćiuwaga,ajejniejasnereguły
defactoczyniązkonsumentów-otrzymującychwzamiandarmowedobra
iusługi-produktynaglobalnychrynkachzbytu.
Zperspektywymodelibiznesowych,dlaktórychpowstanieirozprzestrze-
nieniesięinternetustałysiękatalizatorem,kluczowejestpojęcienkapitalizmu
platformowego”.Wpływtechnologiicyfrowychnastrukturywładzy,sposo-
byprowadzeniaprzedsiębiorstw,aletakżenakapitalizm,opisywałwswojej
książcePlatformCapitalismNickSrnicek.Dowodząccentralnośćdanychiich
wykorzystaniawgenerowaniuwzrostu,przyglądasięonplatformom,czyli
(ł)cyfrowyminfrastrukturom,któreumożliwiajądwómgrupomlubwiększej
ichliczbiewchodzeniewinterakcję.Pozycjonująsięonejakopośrednicyłączący
różnychużytkowników:klientówzreklamodawcami,dostawcamiusług,produ-
centami,dostawcamiproduktów,anawetjakofizyczneartefakty(Srnicek,2017).
Facebookłączyużytkowniczkiiużytkownikówzesobą,aleteżzwłaści-
cielamimarek,organizacjiirządów:Uberłączykierowcówzpotencjalnymi
klientami,dajeteżprzestrzeńdodziałaniamniejznanymfirmom,takimjak
MonsantoczyJohnDeere.Taostatniatoproducentmaszynrolniczych,które-
gozadaniepoleganadostarczaniuichrolnikom,atakże-napośredniczeniu
międzynimiaproducentaminawozów,nasionczyczujników.Zbierającwten
sposóbdane,zapewniawartośćswoimklientom,aleiwykorzystujezdobyte
przezsiebieinformacjedobudowaniaprzewagikonkurencyjnej,niewywo-
dzącejsiębezpośredniozpodstawowegoobszaruichdziałalności,leczzfaktu
wykorzystaniazgromadzonychiprzetworzonychdanych.
Platformystałysięsymbolemolbrzymiejwładzyopartejnaekstrakcjiwar-
tości,nikłejzperspektywypojedynczejosoby,aledrastyczniepoprawiającej
ichpozycjęrynkowąpoprzezmasowycharaktertejekstrakcji.Nietwierdzę
oczywiście,iżprywatnośćpojedynczychosóbniemawartościlubjestonanikła
(jejutratabądźograniczenietododatkowykosztdziałaniaekonomiidanych),
ależepracawykonanaprzezposzczególneużytkowniczkiiposzczególnych
użytkownikówtechnologii,rozumianajakoprzewijanie,klikanie,wchodzenie
winterakcjęczypoprostutrzymanieprzysobiewłączonegourządzeniazgeo-
lokalizacją,zaczynanabieraćznaczeniadopierowswojejmasie.
Takzebranedanesątakżepodstawąodmianykapitalizmu,któryShoshana
Zuboff(2020)nazywankapitalizmemnadzoru”(surveillancecapitalism).Tutaj
przewagakonkurencyjnawynikazepistemicznejnierówności,jakągromadzą-
cedanefirmyiinstytucjemająnadtymi,odktórychtedanezbierają.Tworzone
zperspektywydostarczaniawartościswoimakcjonariuszompodmiotyteope-
rująwedługczterechzasadpośredniczeniawewszelkichtransakcjach,pier-
wotnierozumianychjakozjawiskaekonomiczne,gdyżopisanezostałyprzez
31
