Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32|JanJabłoński
dniowiecznychzamkach.Źródłooraztypowyiniespecyficznycharakteroddzia-
ływanianaśrod
owiskorzutowałynametodyjegolikwidacji.Niepolegałyonena
wychwytywaniuiunieszkodliwianiuzanieczyszczeń,alenaichrozpraszaniuza
pośrednictweminstalacjikanalizacyjnej.Świadcząotympozostałościtegorodzaju
urządzeńwśródzabytkówkulturystarożytnejPersjiczyRzymu.
Drugietappodejścia„odskutku”stanowiłkonsekwencjęrewolucjiprzemy-
słowej.Opojawieniusięwr
ozwojuludzkiejcywilizacjitegoprzełomowegookresu
zadecydowałytrzywydarzenia.
PierwszymbyłowynalezieniewpołowieXVIw.spółkiakcyjnej[3].Stworzyło
toekonomicznewarunkidoprzekształceniadziałalnościrzemieślniczejwmasową
działalnośćprzemysłową.Instytucjaspółkiakcyjnejstałasiędlarzemieślnikana-
rzędziemrozwojudziałalnościnaskalęznacznieprzekraczającąjegowłasnemoż-
liwości.Granictegorozwojuniewyznaczałyjużtylkostosunkowoograniczone
zasobykapitałowerzemieślnika,leczrównieżzasobykapitałowewspólników.
Drugimznamiennymzjawiskiempoprzedzającymrew
olucjęprzemysłowąbył
prądoświecenia.Dałonintelektualnąpodwalinęrozwojudziałalnościprodukcyj-
nejnaskalęmasową.Tenspołeczno-kulturalnynurtwXVIII-wiecznejEuropiebył
skierowanyprzeciwfeudalizmowi,aprzytymopartynafilozofiiracjonalizmu
oraznakulcierozumuiwiedzy.Zawdzięczamymunietylkoszeregodkryćna-
ukowychstanowiącychpodstawępóźniejszychwynalazków,choćbytakichjak
maszynaparowaczyczółenkotkackie,którezrewolucjonizowałoprocestkania
materiału.Todziękioświeceniudecyzjerzemieślnikaprzestałysięopieraćwyłącz-
nienadoświadczeniuitradycji,azaczęłybyćinspirowanewiedząnaukową.Na-
ukazastąpiładoświadczenieitradycję,arozumintuicję.
Trzecimprzełomowymwydarzeniembyłrozwójfilozofiiprotestantyzmu.
Stworzyłaonaświatopoglądowewarunkidlaprzekształceniadziałalnościrze-
mieślniczejwdziałalnośćprzemysłową.Burzyłaśredniowiecznąfilozoficznązasa-
dęchrześcijańskąoraetlabora,wmyślktórejczłowiekosiągaszczęściedopiero
wniebie,natomiastżycieziemskiejesttym,wktórymmożejedynienawieczną
szczęśliwośćzapracować.Wduchuprotestanckimmiejscemosiąganiaszczęścia
jestżyciedoczesne.Nietylkoprawem,alepowinnościączłowiekajestzapewnienie
sobieszczęściaprzezbogaceniesięistwarzaniedostatnichwarunkówżycia.
Wtymsensiepracatonietylkośrodekdoszczęściawiecznego,aletakżekluczdo
szczęściadoczesnego.
Rewolucjaprzemysłowadoprowadziładoradykalnejzmianydotychczasowego
wpływuczłowiekanaśrodowisko.Zjednejstronyspowodowałapojawieniesię
nowych,nieznanych,zdrugiejintensyfikacjęiprzeobrażeniedotychczasowych
sposobówoddziaływania.
Nowymźródłemwpływunaśrodowiskonaturalneokazałasiędziałalność
przemysłowaczłowieka.Umasowienieirozwójprocesówwytwórczychspowo-
dowałypojawieniesięnowejkategoriiwpływówśr
odowiskowych.Niemiałyone
wyłączniewymiaruilościowego,alerównieżjakościowy.Intensyfikacjaznanych
itradycyjnychprocesówwytwórczychdoprowadziładogwałtownegonasilenia
