Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poważnymbłędempolitycznym.Zczasembowiemzatarłasię
pamięćohistorycznychokolicznościachpowstaniaTekiStańczyka.
NatomiastwspołecznejświadomościutrwaliłsięmocnomitTeki
Stańczykajakoaktuwyznaniaprzezkrakowskichkonserwatystów
rezygnacjizideałuniepodległościnarodu.
Posądzeniestańczykówonarodowąapostazjęnieułatwiło
impozyskaniazwolennikówdlaswegoprogramureformspo-
łecznych.Nawetideowiadherenci,jaknp.P.Popiel,zarzucili
redaktoromPrzegląduPolskiego,żeichapodyktyczna,doktryner-
ska,koteryjnaiprorządowapolitykazaszkodziławewnętrznym
interesomGalicji.TekąStańczykazamknęlisobiebowiemdrogę
doskupieniawokółsiebieliczącejsięgrupypolitycznej.Podobne
stanowiskoprezentowaliprzedstawicieledemokracjigalicyjskiej.
WybitnyjejprzedstawicielTadeuszRomanowicznapisałwprost:
flMyślnaprawdęorganicznanakazywałamiędzykonserwatyzmem
ademokracjąniewykopywaćprzepaści[...]WyściejąwykopaliTeką
Stańczyka”.
Wszelkiewięcpróbypodejmowaneprzezstańczykówpo1870
rokuwcieleniawżycieprogramuprzebudowystosunkówspo-
łecznychGalicji,jakideklarowalinałamachPrzegląduPolskiego,
napotykałyopórstronnictwademokratycznego.Nawetnieze
względunaróżniceideologiczne,botewowymczasieniebyły
jeszczezbytostre.Odwspółpracyzkonserwatystamipowstrzy-
mywałodemokratówwspomnienieotym,jakzostaliwykpieni
iośmieszeniwTeceStańczyka.Psychologicznyklincz,jakiwy-
tworzyłaTekaStańczykamiędzykonserwatystamiademokratami
powodował,żeinicjatywystańczykówwSejmieKrajowymbyły,
codozasady,utrącaneprzezdemokratycznąopozycję.
Miaręponiesionejprzezstańczykówklęskiwpolityceprowin-
cjonalnej(bodepopularyzacjęmyślipolitycznejidziałalnościemi-
gracjiuznalizaswójnajwiększysukces)odnajdujemywsłowach
J.Szujskiego,oceniającychPrzeglądPolski:flPismo[...]którezawiniło
ciężko,żepo„TeceStańczyka”niestworzyło„TekireformZygmunta
Starego”.Początkiempolitycznejofensywystańczykównagruncie
galicyjskimmiałbyćopublikowanyw1874rokuwPrzeglądzie
PolskimartykułS.Tarnowskiegopt.flPorcje”.
WartykuletymTarnowskipiętnowałpostępowaniewschod-
niogalicyjskiegoziemiaństwa,któreudzielałochłopompożyczek
naodrobek,czylitzw.porcji.Wostrychsłowachwyrażałswój
sprzeciwwobectakiejpraktyki:flPorcje[...]tojestkrzywdaiuciemię-
XII
